Toen Michael Jackson vorig jaar voor het eerst voor rechter Rodney Melville verscheen maakte hij een rondedansje op de auto waarmee hij gekomen was. Hetgeen uitzinnige reacties ontlokte aan zijn bewonderaars, die geloven dat politie en justitie hun idool louter en alleen uit racistische of sociale overwegingen vervolgen. Jackson gedroeg zich wat rustiger toen hij deze week in de rechtszaal verscheen, waar rechter Melville begon met de selectie van de jury voor het proces. Een proces dat zijn volgelingen nu al afdoen als een schijnvertoning. „Mike is een succesvolle, superrijke, zwarte superster en dat kunnen blanken nu eenmaal niet hebben”, aldus Nancy Tucker uit San Francisco, die naar Santa Maria bij Los Angeles gekomen was om het formele begin van het proces van haar held bij te wonen.

Advocaat Richard Gabriel verwacht met het Jackson-proces een herhaling van het spektakel rond het proces tegen O. J. Simpson in de jaren negentig. Ook daar ging het om een populaire, rijke, succesvolle, zwarte (sport)held die volgens zijn aanhangers onmogelijk schuldig kon zijn aan de moord op zijn vrouw en haar vriend. Na een proces dat miljoenen Amerikanen dagelijks aan hun tv-scherm kluisterde, werd Simpson uiteindelijk vrijgesproken. „Kunnen prominente, succesvolle Afro-Amerikanen in Amerika rekenen op een eerlijk proces? Die vraag werd bij Simpson gesteld en die vraag duikt nu bij Michael Jackson ook weer op”, aldus Gabriel, indertijd assistent van een van de verdedigers van Simpson.

Een racistisch element? „Dat speelt voor velen mee, vooral voor minderheden”, meent professor Bruce Williams, hoogleraar sociologie aan het Mills College in Oakland (Californië). Williams is zelf van Afro-Amerikaanse afkomst. Hij wijst op tal van onderzoeken waaruit blijkt dat zwarten in de Amerikaanse samenleving grotere risico’s lopen zwaar gestraft te worden dan blanken. „Een zwarte die een blanke vermoordt heeft twaalf maal meer kans dat hij daarvoor de doodstraf krijgt dan een blanke die een zwarte vermoordt. Dat zit ’m deels in de samenstelling van jury’s en dat ligt deels ook aan het feit dat zwarten vaak niet voldoende geld hebben voor topadvocaten om hun zaak te bepleiten”, aldus Williams.

De verhoudingen worden volgens hem nog verder vertroebeld door de excessieve belangstelling van pers en media voor processen tegen populaire beroemdheden. „Er lopen momenteel in Californië drie processen tegen seriemoordenaars. Daarover vind je nauwelijks een woord in de lokale pers, geen enkel woord in de landelijke pers en al helemaal niet in de internationale pers. Maar alleen al voor de selectie van de juryleden in het proces tegen Jackson meldden zich 500 vertegenwoordigers van nationale en internationale kranten en media in Santa Maria. Als het échte proces over een maand begint, kun je op duizenden mediavertegenwoordigers rekenen”, meent Williams.

Rechter Melville en zijn staf hebben 4000 potentiële juryleden geselecteerd. Volgens het Amerikaanse recht moet zowel het openbaar ministerie als de verdediging akkoord gaan met de selectie. Sommigen voelen er niets voor om vijf tot zes maanden lang zo’n proces dagelijks te moeten volgen. „Edelachtbare, het is jammer van mijn tijd. Ik ben al 75 jaar en ik wil van mijn resterende tijd niet een halfjaar aan zo’n proces besteden”, aldus een van de potentiële juryleden. „Mevrouw, u ziet er niet ouder uit dan zestig”, aldus rechter Melville, die niet onder de indruk leek van het argument.

Richard Gabriel wijst op een speciaal probleem bij zulke processen, waar bijna de hele wereld op afkomt. „Er zijn altijd mensen die niet in een jury willen; maar bij zulke processen zijn er ook mensen die maar al te graag in een jury worden benoemd. Zij hopen dan later hun ervaringen voor veel geld aan de media of aan een uitgever te kunnen slijten”, aldus Gabriel.

„Hij is onschuldig, onschuldig, hij is absoluut onschuldig”, roept Janet Manbrik, een 27-jarige fan van Michael Jackson uit Zweden, die haar vakantie heeft opgenomen om het begin van het proces in Californië bij te wonen. Zij beschuldigt de Amerikaanse autoriteiten van „een samenzwering” tegen haar idool.

Het proces tegen Jackson vindt in Santa Maria plaats omdat het buitenverblijf Neverland van Michael Jackson in deze gemeente ligt. Met 80.000 inwoners gaat het volgens Amerikaanse begrippen om een piepkleine gemeente. Burgemeester Laurence Lavagnino van Santa Maria is niet ontevreden met alle spektakel rond het proces. De vertegenwoordigers van pers en media hebben hotelruimte nodig en sommige hotels zijn al voor maanden volgeboekt. Verschillende organisaties hebben voor de komende maanden ook al extra kantoorruimte gehuurd. „Santa Maria was tot nu toe vrijwel onbekend maar staat na dit proces op de kaart van Amerika”, aldus Lavagnino. „Gezien de beschuldiging tegen Jackson is de oorzaak voor onze bekendheid misschien wel treurig, maar ja zo gaat dat nu eenmaal in zulke zaken”, zegt de burgemeester.