Vis uit China voldoet op papier aan ethische codes, maar intussen blijkt er sprake van forse misstanden in fabrieken en op schepen. Urk, centrum van de Europese vishandel, voelt zich overvallen.
The Outlaw Ocean Project, een Amerikaans collectief van onderzoeksjournalisten, deed vier jaar onderzoek naar Chinese bedrijven die zich bezighouden met visserij en verwerking van vis. De resultaten zijn schokkend. In fabrieken verrichten Oeigoeren dwangarbeid, op schepen worden arbeiders uit Indonesië en Noord-Korea als slaven gebruikt en mishandeld. Die schepen blijken zich ook nog eens met illegale visserij bezig te houden.
Zondag presenteerde het collectief zijn resultaten in diverse Europese media. Daarbij werden onder meer vier bedrijven genoemd uit Urk –de draaischijf in de Europese vishandel– die zaken doen of hebben gedaan met Chinese ondernemingen waar sprake is van misstanden.
Directeur Hein Kramer van Kramer’s Seafood, dat vis levert aan de Nederlandse horecagroothandel Bidfood, „distantieert” zich van de misstanden. Zijn bedrijf heeft „incidenteel” zaken gedaan met één bekritiseerde Chinese onderneming en eist steeds dat leveranciers voldoen aan de zogeheten SMETA-certificering op het gebied van rechten van werknemers.
Seafood Connection, toeleverancier van onder meer de Duitse supermarktketen Metro, laat weten dat het naar aanleiding van de publicaties de relatie met drie Chinese toeleveranciers per direct heeft stopgezet. Met enkele andere deed de importeur al langer geen zaken meer. Seafood Connection zegt in zijn toeleveringsketen „geen enkele inbreuk” op mensenrechten te tolereren. Leveranciers moeten de ethische gedragscode van het Ethical Trade Initiative ondertekenen. Dit is een in Londen gevestigde alliantie van vakbonden, ngo’s en bedrijven die schending van mensenrechten op het werk tegengaat. Bovendien worden leveranciers gecontroleerd op naleving van de sociale standaarden SMETA, BSCI of SA8000.
Ook directeur Pieter Tol van Northseafood Holland –toeleverancier van het Britse Nomad Food (onder meer bekend van het merk Iglo)– zegt dat zijn bedrijf niet wil meewerken aan dwangarbeid. Hij is „verbaasd” over de informatie die The Outlaw Ocean Project boven water heeft gehaald. „Wij eisen dat onze toeleveranciers hun Sedex-certificering op orde hebben. Daar zouden we op moeten kunnen vertrouwen.” Sedex is een internationale organisatie die onder meer toeziet op een ethisch verantwoorde arbeidsomstandigheden in toeleveringsketens.
Overigens doet Northseafood Holland al sinds 2022 geen zaken meer met de bekritiseerde Chinese bedrijven. „Wij zijn tijdens de covidpandemie meer vis zelf gaan verwerken, vooral platvissoorten.”
Gestopt
De vierde Urker onderneming, Dayseaday, heeft in 2021 inktvis gekocht van een Chinees bedrijf dat schepen in de vaart heeft waar van alles op mis is. Inkoper Leen Snoek zegt dat dit eenmalig is geweest. „We zijn er gelijk mee gestopt toen een journalist van The Outlaw Ocean Project zijn informatie met ons deelde.”
Ook Dayseaday wil alleen zakendoen met gecertificeerde bedrijven. Snoek: „Wij willen dat onze leveranciers hun mensen net zo behandelen als wij zelf doen.”
