Protestantse gemeente Leeuwarden stoot Grote Kerk af; kerk wordt stadsklooster
De monumentale Grote of Jacobijnerkerk in Leeuwarden wordt afgestoten. Er is een intentieverklaring getekend met de landelijke Maatschappij van Welstand uit Amersfoort, die het gebouw moet gaan overnemen. Het plan is om van de kerk een stadsklooster te maken.
Dat is zondagmorgen bekendgemaakt door de protestantse gemeente Leeuwarden (PGL). In de Grote Kerk, De Fontein en De Schakel is een kanselboodschap voorgelezen waarmee de gemeenteleden zijn ingelicht. Vorig jaar werd al bekend dat de protestantse gemeente Leeuwarden –met ruim 4100 leden– rigoureuze stappen moet zetten om uit de rode cijfers te komen.
Al jaren wordt er ingeteerd op het eigen vermogen. Er werd per jaar gemiddeld 124.000 euro toegelegd op instandhouding van de Grote of Jacobijnerkerk (uit 1310), die daarmee een financiële molensteen om de nek van de kerkelijke gemeente was.
Eerst zijn er gesprekken gevoerd met Stichting Alde Fryske Tsjerken, maar die wilde het gebouw niet in haar kerkenportefeuille hebben. Dit vanwege de grote druk die het onderhoud van het rijksmonument op de begroting zou kunnen hebben.
Bezinning en ontmoeting
Een halfjaar geleden begonnen de gesprekken met de Maatschappij van Welstand, vertelt secretaris Sjoerd Wijnsma van de algemene kerkenraad. „Deze vereniging heeft als doel om het protestantisme in Nederland te steunen. Ze gaat zich nu ook actiever inzetten voor de instandhouding van de religieuze functie van kerken.”
Die gesprekken zijn zo positief verlopen dat er nu een intentieovereenkomst ligt. „Die moeten we nog verder uitwerken. Zij zullen onder meer bouwkundig onderzoek uitvoeren en een businesscase voor de Grote Kerk maken, waarbij de plannen die er liggen voor het Stadsklooster uitgangspunt zijn.”
Aan dat monastieke initiatief wordt al sinds 2020 gewerkt, onder leiding van ds. Jan-Jaap Stegeman van de Grote Kerk. Het uitgangspunt van het klooster is dat het een plek van bezinning, ontmoeting en verbinding is voor de stad.
Een overnamebedrag is nog niet bekend. Wijnsma: „Dat is een van de gespreksonderwerpen.” De kerkelijke gemeente kan de kerk terughuren voor de erediensten en andere kerkelijke activiteiten, zo is al afgesproken. De PGL gaat zich richten op drie kerngebieden: erediensten, pastoraat en diaconaat, vertelt hij. De gemeente heeft drie predikanten en twee kerkelijk werkers.
Tegelijk met het afstoten van de Grote of Jacobijnerkerk wordt het professionele beheer volledig wegbezuinigd. Dit treft zes mensen in vaste dienst en drie met een tijdelijk contract. Deze mensen werden ingezet bij verhuuractiviteiten in de Grote Kerk, De Fontein en De Schakel. Zij verliezen per 1 december hun baan. Ze gaan er met een regeling uit. In de afgelopen acht jaar werd op het beheer fors verlies geleden, variërend van 113.000 euro tot 236.000 euro per jaar.
Bij de overname van de Grote Kerk gaat het economisch en juridisch eigendom over naar de Maatschappij van Welstand. „Dat betekent ook dat zij veel taken van wat het beheer nu doet, zal overnemen. Tot het zover is zorgen we voor een tussenoplossing zodat alle geplande en gewenste activiteiten kunnen blijven doorgaan”, aldus Wijnsma.
Fontein en Schakel blijven
De intentie is om de kerk zo snel als mogelijk, maar in ieder geval „in de loop van 2024 over te dragen”. Met het afstoten van de Grote Kerk komt er zo veel financiële ruimte dat het open houden van De Fontein aan de Goudenregenstraat en De Schakel in Camminghaburen voor de komende jaren is gewaarborgd, zegt Wijnsma. „We kunnen weer zwarte cijfers schrijven door deze maatregelen, verwachten wij.”