De Aziatische tijgers werden ze genoemd, Taiwan en Zuid-Korea (en ook Hongkong en Singapore). Landen waarvan de economie in de tweede helft van de vorige eeuw stormachtig groeide. Vooraf rekende ik er dan ook niet op er veelvuldig en openlijk armoede aan te treffen. Toch was dit het geval, met name in de Taiwanese hoofdstad Taipei.

Als ik elke dakloze die ik in Taipei passeerde een briefje Taiwanese dollars had moeten geven, was mijn voorraad contanten snel geslonken. Bij het station, onder de brug, bij de tempel; daklozen zijn in de Taiwanese hoofdstad nooit ver weg. Het beeld van de zwerver die aan de kant van de weg ongegeneerd zijn broek liet zakken om zijn behoefte te doen, zal ik niet snel vergeten.

Tot mijn verrassing waren daklozen in de Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoul in het straatbeeld volstrekt afwezig. Ik kwam er althans geen tegen. De behuizing was in Seoul ook anders dan in Taipei. Weliswaar springen in beide steden overwegend wolkenkrabbers en andere hoge flatgebouwen in het oog, maar de kwaliteit ervan was in Seoul –na de Koreaanse oorlog moest een verwoeste stad worden opgebouwd– beduidend hoger dan in Taipei. Huizen die je het stempel ”vergane glorie” kon geven, zag ik in Zuid-Korea niet, in Taiwan des te meer. De conclusie ”Taiwan is armoediger dan Zuid-Korea en telt een grotere onderklasse” is dan ook snel getrokken.

Een duik in de cijfers leert echter dat het eerder omgekeerd is, hoewel enig voorbehoud is geboden. In veel lijstjes van bijvoorbeeld de Verenigde Naties ontbreekt Taiwan, ongetwijfeld omdat het eiland internationaal officieel niet als zelfstandig land wordt erkend. Dat bemoeilijkt de zoektocht naar betrouwbaar vergelijkingsmateriaal. Ook definitiekwesties zorgen voor mist.

Qua bruto binnenlands product (bbp), dé indicator om de rijkdom van een land af te meten, ontlopen beide landen elkaar nauwelijks. Dat geldt ook voor de Gini-coëfficiënt, dat meet hoe het is gesteld met de verhouding tussen arm en rijk. Wel opvallend is het verschil tussen het armoedecijfer van beide landen. Terwijl in Taiwan iets meer dan 1 procent in relatieve armoede leeft, betreft dat in Zuid-Korea ongeveer een op de zes inwoners. Verhoudingsgewijs telt Zuid-Korea ook meer daklozen, maar in beide landen benadrukken welzijnsorganisaties dat er sprake is van flinke onderrapportage.

Kortom, mijn observatie wordt niet door statistieken bevestigd en verdient dus bijstelling. Of gaat de uitspraak van de Britse politicus Benjamin Disraeli hier op, namelijk dat statistieken behoren tot de drie soorten leugens?

Hoe het ook zij, in Taiwan en Zuid-Korea is niet iedereen rijk. En de zwervers op straat in Taipei hebben een serieus probleem, net als de daklozen in Zuid-Korea die zich aan het zicht onttrekken. Ze verdienen het om gezien en geholpen te worden. Niemand heeft een goed excuus om weg te kijken of zich te verschuilen achter geruststellende statistieken.