Wekenlang probeerde de voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, Kevin McCarthy, met steun van zijn partij de begroting voor het nieuwe boekjaar aangenomen te krijgen. Maar een kleine groep uiterst rechtse Republikeinen lag dwars. Keer op keer leed hij bij stemmingen een nederlaag.

Terwijl iedereen in de VS er eind vorige week mee rekende dat zondagmorgen een zogenoemde shutdown zou ingaan, haalde McCarthy een manoeuvre uit die niemand had verwacht: hij zocht steun bij de Democraten. Zij gaven hun fiat aan een noodmaatregel, waardoor de overheidsdiensten tot 17 november open blijven. In die tussentijd moet de echte begroting voor het begrotingsjaar, dat op 1 oktober begint, worden geaccordeerd. Drie uur later stemde de Senaat ermee in en daarna zette president Joe Biden snel zijn handtekening.

Het besluit heeft ingrijpende consequenties voor Oekraïne en voor McCarthy. De noodbegroting is goedgekeurd zonder dat daarin is opgenomen het extra bedrag van 24 miljard voor Kyiv waar Biden om had gevraagd. Op die manier hoopte McCarthy gematigde Republikeinen over de streep te trekken. De hulp aan Oekraïne staat binnen die partij steeds meer ter discussie. Voorjaar 2022 stemden 59 Republikeinen tegen die steun. Eerder dit jaar liep dat op tot 70. Tijdens een stemming afgelopen week was de meerderheid van het Republikeinse blok tegen: 117 leden.

Binnen de Senaat lag er zaterdag een motie klaar om de steun veilig te stellen. Die is zaterdag niet meer in stemming gebracht. Wel is er via een aparte noodfinanciering voor het Pentagon voorlopig nog voldoende geld. Maar bij de komende onderhandelingen over de definitieve begroting zal de steun aan Kyiv weer uitgebreid aan de orde komen.

Hoogverraad

Ook voor McCarthy zelf kan het besluit van zaterdag gevolgen hebben. Het zoeken van steun bij de Democraten wordt door de rechterflank van zijn fractie uitgelegd als hoogverraad. In de achterliggende maanden luisterde hij steeds naar de wensen van deze groep. Nu heeft hij hen buitenspel gezet. Het gevolg is dat hij deze week een motie van wantrouwen kan verwachten. Republikeins Congreslid Matt Gaetz zei zondag: „Ik denk dat we nu verder moeten met een politiek leider die wél betrouwbaar is.”

Zo’n motie zou behalve de steun van een deel van de Republikeinen eveneens die van de Democraten kunnen krijgen. Zij hebben weinig op met McCarthy. Zij waren zaterdag verrast dat hij steun bij hen zocht. Zij hebben er ook grote moeite mee dat de hulp aan Oekraïne nu ter discussie staat. Toch hebben ze zaterdag ingestemd met zijn voorstel voor een tijdelijke financiering van de overheid. Zij beseften dat wanneer ze tegen zouden stemmen de Republikeinen daar garen bij zouden spinnen. Die zouden dan luid en duidelijk vertellen dat de Democraten steun aan Kyiv belangrijker vinden dan de financiering van de Amerikaanse overheid. Toen de stemming werd gehouden stemden 209 Democraten vóór, veel meer dan de 126 Republikeinen.