Blankestijn had naar eigen zeggen te maken met strenge wetgeving, druk vanuit de politiek om hard op te treden tegen fraude en bovendien een organisatie die onvoldoende was toegerust om toeslagen uit te keren aan miljoenen mensen, zei hij tijdens zijn verhoor door de parlementaire enquêtecommissie die het fraudebeleid van de overheid onderzoekt.

Met te weinig mensen en een ongeschikt ict-systeem werd de Belastingdienst opgezadeld met de „wezensvreemde taak” om toeslagen uit te keren. Binnen een organisatie die gericht was op het innen van belastingen werd de afdeling Toeslagen met scepsis bekeken, schetst Blankestijn. „En dan deden we het ook nog eens niet goed.”

Door de strenge fraudewetgeving en de beruchte alles-of-nietsbenadering bij de kinderopvangtoeslag, kon het enorme gevolgen hebben als ouders een foutje maakten in hun aanvraag of niet hun hele eigen bijdrage betaalden. Blankestijn wist dat, en waarschuwde naar eigen zeggen wel degelijk de politieke top. Maar daar stopte hij mee omdat er toch niet naar hem werd geluisterd.

Doorslaggevend daarbij was volgens de oud-topambtenaar een oproep van de SP in de Tweede Kamer in 2016 om boetes kwijt te schelden van ouders die aangesloten waren bij een frauderend gastouderbureau. Die motie werd met overweldigende meerderheid verworpen. De hele politiek wil het zo, concludeerde hij, en als „loyaal ambtenaar” zag hij geen andere mogelijkheid dan daar in mee te gaan.

„Misschien hadden we wel meer lawaai moeten maken”, denkt Blankestijn achteraf. „Maar ik ben geen persoon om met een spandoek op het Binnenhof te gaan staan”. Hij vond ook dat er genoeg voorbeelden waren die aantoonden dat de fraudeaanpak soms wel erg hard uitpakte. Blankestijn was directeur Toeslagen van 2011-2018.