Waarom ik deze jeugdherinnering hier ophaal? Omdat wereldwijd iets dergelijks gaande is. ”Decoupling”, ontkoppeling, heet het met een duur woord en dat komt neer op het verminderen van wederzijdse afhankelijkheid tussen landen. Omdat die relatie gevaar oplevert, of wangedrag van een partner moet worden afgestraft. De relatie tussen de Verenigde Staten en China staat al jaren in het teken van dit ontkoppelen, economisch en vooral technologisch.

President Donald Trump was voor decoupling vanwege de hoge ”China-price”: import van goedkope Chinese producten kwam de Amerikanen duur te staan vanwege verlies aan werkgelegenheid in eigen land. En met de in- en uitvoer van hightech speel je het regime daar in de kaart omdat iedere chip die de oceaan overgaat kan worden ingezet voor spionage of militaire oorlogvoering. Sinds Rusland in Oekraïne dood en verderf zaait, is de westerse wereld bezig op tal van terreinen zich ook van dit land te distantiëren.

Er zijn mensen die decoupling maar niks vinden en daarmee lijken ze op diegenen die bij een winkelboycot zich afvragen of er nog gepráát wordt. Begrijp me goed, het gaat hier niet om compromissen met vileine machthebbers, integendeel. Het gaat er juist om waarden en normen zuiver te houden én ze te blijven uitdragen, ook richting China en Rusland.

De Amerikaanse hoogleraar Rafael Reif had dat laatste voor ogen toen hij vorige week in Foreign Affairs vast stelde dat in korte tijd zo’n 3000 tot 5000 Chinese studenten uit de VS zijn geweerd. Daar was vast reden voor, maar Reif waarschuwt voor te rigoureus ontkoppelen. Universiteiten zijn immers bij uitstek internationale bruggenbouwers, en wetenschappelijke samenwerking is je reinste diplomatie, die zorgt voor wederzijds respect en begrip. Bovendien schreeuwt opwarming van de aarde om een gezamenlijke aanpak.

Dat brengt me bij de belangrijkste reden voor dit verhaal over wereldwijde ontkoppeling: een uitzending van Zomergasten, een interviewserie van de VPRO. Theo Maassen sprak deze zomer met kosmoloog Thomas Hertog. Nu kun je van diens ideeën en theorieën denken wat je wilt, maar dat hij de aarde en het leven erop als een adembenemend fenomeen ziet, volstrekt uniek en als door een godswonder ontstaan, stak hij niet onder stoelen of banken. „Maar als dat zo is”, fluisterde Maassen aan het slot, „en we willen dit bijzondere behouden, dan hebben we een gemeenschappelijk verhaal nodig”. Hertog knikte instemmend. Voor mij was daarmee helder: met voortwoekerend ontkoppelen is de aarde niet geholpen.