Het bekendst is wellicht negatieve discriminatie op basis van huidskleur. Tegenwoordig waait er door Nederland echter ook een wind van positieve discriminatie, waarbij individuen of groepen juist op basis van kenmerken worden voorgetrokken.

Afgelopen weekend ging ik boodschappen doen in een lokale supermarkt. In elke Papoea-Nieuw-Guineese supermarkt staan beveiligers bij de uitgang die mensen om een bonnetje vragen en de broekzakken controleren. Van alle klanten, behalve die van ”waitskins” – blanken. Wel zo prettig. En er zit wat in, de meeste blanken in Papoea-Nieuw-Guinea zijn daar niet om van anderen te profiteren. Positieve discriminatie.

Geld opnemen

Nog een voorbeeld. Ik sluit me als enige blanke aan in de rij voor de plaatselijke bank van een plattelandsdorpje om geld op te nemen. Het is warm en na vijf minuten heb ik berekend dat het minstens drie kwartier gaat duren voordat ik aan de beurt ben. Vervelend, maar dat wist ik van tevoren, dus geduldig wacht ik op mijn beurt.

Na vijf minuten komt er een bewaker aan die mij uit de rij pikt en gebaart dat ik hem moet volgen. Ik maak bezwaar, maar nota bene drie mensen vóór mij in de rij zeggen dat ik de bewaker moet volgen. Want ”waitskins” hebben een drukke baan en de meeste mensen in de rij hebben die dag verder niets anders te doen. Onder enige druk volg ik dus de bewaker en vijf minuten later heb ik mijn geld. Positieve discriminatie. Fijn dat ik snel mijn geld had en –inderdaad– snel verder kon gaan met mijn normale werk. Maar het voelde niet goed om langs al die wachtende mensen te lopen. En u kunt zich wel voorstellen waarom.

Wantrouwen

De werkelijkheid is dat positieve discriminatie van de een altijd negatieve discriminatie van een ander impliceert. Bovendien schept positieve discriminatie vaak wantrouwen bij omstanders, omdat achterliggende redenen voor die positieve discriminatie niet altijd worden uitgesproken, begrepen of geaccepteerd. Als een vrouw een topfunctie krijgt omdat ze vrouw is en niet omdat ze de beste papieren heeft, kun je daarbij terecht vraagtekens plaatsen.

Positieve discriminatie: soms voelt het goed, soms komt het goed uit, maar het blijft discriminatie. En de grondwet discrimineert niet tussen positieve en negatieve discriminatie.

Michel Pauw (1980) is vertaaladviseur en decaan van een vertaalschool in Papoea-Nieuw-Guinea. Hij werd in 2014 met zijn vrouw Erna en hun kinderen voor Wycliffe Bijbelvertalers uitgezonden vanuit de hersteld hervormde gemeente in Woudenberg.