Als koning houdt Charles de kiezen op elkaar
Spreken is zilver, zwijgen goud. Doordat koning Charles die wijsheid ter harte nam, verliep het eerste jaar van de vorst vlekkeloos. Vrijdag is het een jaar geleden dat Groot-Brittannië hem als staatshoofd kreeg.
Toen de Big Ben die avond halfzeven sloeg, verscheen het bericht van Buckingham Palace online: „The Queen died peacefully at Balmoral this afternoon.” Een eenvoudige mededeling die de wereld in rouw dompelde en een nieuw tijdperk inluidde. Vanaf nu was Charles koning. En zongen de Britten na zeventig jaar weer „God save our gracious King”.
Op de plek waar zijn 96-jarige moeder haar laatste adem uitblies, zullen Charles en Camilla naar verwachting ook vrijdag, haar sterfdag, zijn. Het paar herdenkt „stilletjes en privé”, liet het hof eerder weten. En in navolging van de Queen: Elizabeth zelf was op 6 februari bijna altijd te vinden op landgoed Sandringham, waar haar vader in 1952 overleed.
Charles bracht deze zomer ook al door op het Schotse kasteel. Om in alle rust bij te komen van een bewogen jaar, met als absoluut hoogtepunt de indrukwekkende kroning op 6 mei. Een jaar ook waarin de troonswisseling steeds zichtbaar werd. Munten, bankbiljetten en postzegels kregen Charles’ beeltenis. Het ”Her Majesty” in logo’s, op briefpapier en paspoortomslagen maakte plaats voor ”His Majesty”.
Premierswissel
Charles zelf maakte intussen debuut na debuut. Zijn eerste kersttoespraak, eerste verjaardagsparade en eerste staatsbezoek, aan Duitsland. Eigenlijk zou de koning het spits afbijten in Frankrijk, maar dat ging niet door vanwege de grote onrust in het land rond de omstreden pensioenhervorming. Over twee weken ontvangt de Franse president Macron Charles en Camilla alsnog voor de herkansing.
Zijn eerste premierswissel had de Britse vorst al razendsnel achter de rug. Twee dagen voor haar overlijden ontving koningin Elizabeth Liz Truss nog als opvolger van Boris Johnson. Maar na anderhalve maand diende Truss haar ontslag al in, waarna Charles Rishi Sunak de opdracht gaf om een nieuwe regering te vormen.
Hoofdpijndossier
Het optreden van de nieuwe vorst verloopt tot nu toe vlekkeloos. Voordat hij de troon besteeg, werd weleens gevreesd dat Charles zijn mening over politieke vraagstukken niet voor zich zou kunnen houden. Niet verwonderlijk: als prins liet hij geregeld uitgesproken opvattingen horen over landbouw, genetische modificatie, klimaatverandering en architectuur. Maar als koning houdt hij de kiezen dus op elkaar.
Charles sloeg zelfs een uitnodiging af voor de wereldklimaatconferentie in Egypte, afgelopen november – mede op advies van de regering. Als kroonprins had hij daar zeker zijn gezicht laten zien en misschien zelfs een toespraak gehouden. Maar Charles begrijpt dat hij als koning boven de partijen moet staan.
Dat zwijgen soms beter is dan spreken, ervaarde de koning ook rond de publicatie van het beruchte boek van zijn jongste zoon Harry, kort na de jaarwisseling. Daarin beweert Harry dat Camilla roddels over hem en zijn vrouw zou doorspelen naar de pers, vindt hij Charles niet in de wieg gelegd voor het vaderschap en beschrijft hij tal van conflicten met broer William. Charles reageerde niet op de beschuldigingen die de prins in de pennenvrucht uitte.
Intussen zet de koning zijn verloren zoon meer en meer op afstand. Zo paste het koningshuis vorige maand op zijn website de titels van Harry aan. ”Zijne Koninklijke Hoogheid” verdween, ”hertog van Sussex” bleef. Ook de sleutels van zijn woning in Windsor, Frogmore Cottage, moest Harry inleveren. Opvallend was verder dat op de verjaardag van Meghan een openbare felicitatie van de koninklijke familie achterwege bleef.
Charles blijft het hoofdpijndossier rond Harry de baas door privileges soms expliciet te reserveren voor „werkende leden” van zijn familie. Zo herverdeelde hij militaire eretitels onder die groep. Ook passeerde hij zijn rebelse zoon –evenals zijn in opspraak geraakte broertje Andrew– door in de processie op zijn kroningsdag alleen plek te bieden aan actieve leden en hun kinderen.
Verhuizen
De Britse koning heeft in zijn beginjaar ook de eerste stappen gezet om de monarchie te moderniseren. Er ligt bijvoorbeeld een plan om de komende vijf jaar de kosten van het koningshuis terug te dringen. Charles wil dat minder familieleden financieel afhankelijk zijn van het koningshuis. Dat kan betekenen dat sommige royals hun woning niet meer kunnen betalen en moeten verhuizen.
Om kosten te besparen, gaf Charles zelf ook een van zijn twaalf onderkomens op: zijn woning in Wales. Als prins van Wales was hij rond werkbezoeken regelmatig op het landgoed te vinden. Prins William, die de titel overnam, heeft geen behoefte aan zo’n uitvalsbasis. Hij geeft de voorkeur aan hotels, zodat hij de lokale economie kan ondersteunen tijdens zijn reizen.
