Leennorm, wat is dat?

De leennorm is het bedrag dat een bepaald type huishouden maximaal kan lenen, los van de eventuele hypotheek voor een eigen woning. Dit bedrag hangt af van verschillende factoren. Betreft het bijvoorbeeld een alleenstaande dan is het anders dan wanneer het om een gezin met kinderen gaat. Het komt erop neer de bank uitrekent hoeveel inkomen er overblijft na aftrek van de vaste lasten en de geschatte kosten voor levensonderhoud. De leennormen moeten voorkomen dat mensen in de problemen raken doordat ze hun schulden niet meer kunnen terugbetalen.

Wie bepaalt de leennormen?

Dat doet de Vereniging van Financieringsondernemingen in Nederland (VFN). Leden van deze organisatie zijn banken en hun dochterondernemingen, autofinanciers en zelfstandige financieringsmaatschappijen. De VFN stelt de leennormen één keer per jaar bij, aan de hand van cijfers van budgetinstituut Nibud.

Waarom worden ze aangescherpt?

Dat heeft alles te maken met de geldontwaarding (inflatie). Iedereen zal merken dat we steeds meer euro’s uitgeven aan bijvoorbeeld energie en boodschappen. Daardoor houden we minder over om rente en aflossing op leningen te betalen.

Op welke leningen hebben deze normen betrekking?

Het gaat alleen om consumptief krediet. Dat is geld dat je leent om een andere auto te kopen, een nieuwe wasmachine, meubels of een computer. De hypotheek voor aankoop of verbetering van de eigen woning valt erbuiten, daarvoor gelden andere normen. Voorbeelden van consumptief krediet zijn doorlopend krediet, persoonlijke lening, creditcards, koop op afbetaling, financial lease en rood staan op je rekening. Ook een hypotheek voor een tweede woning of vakantiehuis geldt als consumptief krediet.

Ik heb op dit moment al een lening. Verandert er voor mij ook wat?

Nee, althans niet zolang je de lening niet oversluit. De nieuwe leennormen gelden alleen voor nieuwe leningen.

Wie krijgen last van de aanscherping?

In de praktijk zullen vooral mensen die weinig financiële ruimte hebben, merken dat ze minder kunnen lenen. Vergelijkingssite Geld.nl denkt vooral aan gezinnen met kinderen. Die kunnen gemiddeld 8900 euro minder lenen dan tot nu toe, heeft de site berekend. Voor huishoudens zonder kinderen is dat 5700 euro.

Wat als ik toch meer wil lenen?

Dat kan door je inkomen te vergroten: wie meer gaat verdienen, krijgt meer financiële ruimte. Daarbij zal het vooral moeten gaan om een carrièrestap, want de stijging van de cao-lonen dit jaar weegt vaak niet op tegen de inflatie. Overigens hebben in vergelijking met vorig jaar meer mensen recht op toeslagen. Ook dat heeft invloed op het bedrag dat ze kunnen lenen. Volgens VFN is de daadwerkelijke impact van de hogere leennormen deze keer, anders dan vorig jaar, „beperkt”.

Is consumptief lenen verstandig?

Het Nibud biedt op zijn website een ”risicometer lenen” aan. Daarmee kan een consument zelf berekenen wat de invloed van een lening is op zijn financiële situatie. Het Nibud raadt hierbij aan om terdege rekening te houden met verwachte wijzigingen in inkomen, uitgaven of gezinssamenstelling.

Een andere tip komt van Amanda Bulthuis van vergelijkingssite Geld.nl: stel je aankoop uit of kijk of je tweedehands kunt slagen.