Werelderfgoed onder de wielen
In de Beemster –Unesco Werelderfgoed– kom je ogen en oren tekort. Daarbij komen nog de forten van de Amsterdamse stelling –ook geclaimd door Unesco– en het is bijna te veel voor één dag.
In je schoolbankje kun je je er niets bij voorstellen: Beemster, Purmer, Schermer, Wormer. Leeghwater –eigenaardige naam toch– heet de ingenieur-molenbouwer die begin 1600 de polders drooglegt. Maar zijn werk levert ons nu een mooie fietstocht op. En de Beemster bevolking? Die is trots op Leeghwater én op de polder. We kunnen het spandoek langs het Noordhollandsch Kanaal niet over het hoofd zien: ”Wie zoekt, kent de Beemster niet… Wie de Beemster kent, zoekt nooit meer!”
Het weidelandschap is doorsneden door vaarten en sloten, keurig parallel; Leeghwater werkte met wiskundige precisie. Zelfs de schapen, met alle ruimte om zich heen, lijken afgericht om alleen rechte, smalle schapenpaadjes te lopen; de zomerzon maakt mens en beest lomig en vreedzaam.
Langs kanalen en vaarten staan de bomen strak in het gelid; rechts de schietwilgen, links de zomerlindes.
We passeren aan het kanaal de eerste stelling: het Fort aan de Middenweg. Om de florerende stad Amsterdam te beschermen werd in de negentiende eeuw een verdedigingsring van 45 forten en batterijen aangelegd. Bij gevaar konden ook grote delen van het ommeland onder water worden gezet. Stelling Amsterdam is bewaard gebleven, al fungeren de forten nu als museum, als resort, theetuin, congrescentrum of, zoals Fort Benoorden, als wijnkelder.
De Beemster was tijdens de Tweede Wereldoorlog een schuilplaats voor veel vluchtelingen. Langs de fietsroute staan informatieborden met ”Beemster oorlogsherinneringen” – over onderduikers, wapendroppings en vallende vliegtuigen. En veel informatie over de forten en de drooglegging.
Vort maar, op naar De Rijp, met zijn rijke historie die ergens in de 13e eeuw begon. De echte welvaart kwam vier eeuwen later. Walvisvaart, haringvisserij en hennepteelt legden het dorp geen windeieren. En was De Rijp niet de geboorteplaats van de grote Leeghwater? En was het niet de woonplaats van de schrijfsters Betje Wolff en Aagje Deken? Inderdaad.
Via het Oosteinde enteren wij het plaatsje. De huizen met historische geveltjes dragen namen als De Kleine winst, De Tijdgeest en In den dondersteen. In de vaart achter de huizen schuiven wat bootjes voorbij die ter hoogte van de ophaalbrug moeten schutten.
We peddelen verder op de grens van Grootschermer en Westbeemster, een dijk met een hoogteverschil tussen links en rechts van bijna 3 meter. Langs de Beemsterringvaart gaat het terug naar Purmerend.
