Sinds 1 januari is het verplicht op een snorfiets een goedgekeurde helm te dragen. Dat wordt als een van de oorzaken gezien waardoor de fatbike dit jaar zo populair is: de bestuurder daarvan hoeft (nog) geen helm op.

De ene na de andere verzekeraar besluit echter geen verzekeringen voor fatbikes meer af te sluiten. Ze zijn bij dieven te populair, en gebruikers maken ze te onveilig door eraan te rommelen. Unigarant –onder de vlag van de ANWB– en Univé kondigden vorige week aan op 6 september te stoppen met het verzekeren van de fiets met brede banden. Het besluit is volgens de organisatie nodig om fietsverzekeringen betaalbaar te houden. In sommige delen van Nederland –de grote steden en de grensregio’s– is de kans op diefstal zelfs zo groot dat het niet de vraag is óf, maar wanneer een fatbike wordt gestolen, zegt de verzekeraar. Bewoners van portiekwoningen laten hun vehikel nogal eens buiten staan. En daar is het roofgoed, letterlijk.

Ook ASR en Aegon (sinds de overname één bedrijf) en Kingpolis zijn gestopt met het verzekeren van fatbikes. Kingpolis verzekert ook geen fietsen zonder vast ringslot.

Toename

Intussen wordt het op het fietspad knap ingewikkeld, want behalve fatbikes rijdt er nog veel meer rond. Het marktonderzoek E-Bike Monitor maakt inmiddels onderscheid tussen elektrische stadsfietsen, hybridefietsen, speedpedelecs, mountainbikes, bakfietsen, vouwfietsen, driewielers, fatbikes, scooters, steps, monowheels, personal transporters en –ja, die ook– balanceerborden zonder stuur. Welkom in Nederland Fietsland. ‘Gewone’ fietsers schrikken zich een hoedje als er opeens een elektrisch exemplaar voorbijschuift dat nauwelijks geluid produceert.

Eind vorig jaar was 42 procent van de Nederlanders van 18 jaar en ouder in het bezit van een of meerdere elektrische fietsen, elektrische scooters of licht elektrische voertuigen (lev’s). Ofwel: 6,0 miljoen Nederlanders hadden gezamenlijk 6,2 miljoen van deze vervoermiddelen. Totale waarde: 12,4 miljard euro.

Het aantal vaderlanders dat zich op een elektrische fiets voorwaarts spoedde, is in een jaar tijd gestegen van 4,6 naar bijna 5,5 miljoen. Er rijden zeker 755.000 sportieve e-bikes rond. Inmiddels zullen het er alweer een stuk meer zijn.

Gevaar

Goedkoop is het allemaal niet. De gemiddelde prijs van een elektrische stadsfiets ging in een jaar tijd van 1876 naar 2036 euro. Gemiddelde aanschafprijs van een hybride e-bike: 2363 euro. Populairste merk: Gazelle.

Er is ook onderzocht waarom mensen géén elektrische fiets-van-welk-soort-dan-ook aanschaffen. Daarbij noemde 43 procent de prijs, 23 procent dat je minder lichaamsbeweging krijgt, 20 procent de diefstalgevoeligheid, 12 procent vond het vaak moeten opladen van de accu een bezwaar, 11 procent noemde het gevaar op de weg, 8 procent had thuis geen ruimte om het vehikel te stallen, 7 procent dacht aan de belasting voor het milieu.

De nationale politie noemde het gevaar ook; ze riep gemeentebesturen begin dit jaar op de inrichting van de fietspaden tegen het licht te houden, ook omdat het aantal verkeersongevallen met slachtoffers vorig jaar steeg. Er werden in 2022 beduidend meer ongevallen met elektrische fietsen genoteerd dan in de jaren ervoor. Deze maand vroeg ook de Fietsersbond aandacht voor fietsveiligheid.

Speelgoed

De ANWB doet op zijn website per vervoermiddel uit de doeken wat wat is, of het de weg op mag, wie erop mag zitten en hoe hard de bestuurder van het geval zich mag voortbewegen.

E-step – „Hoewel de laatste details in de nieuwe wet nog ingeregeld moeten worden, is wel duidelijk dat veel van de huidige e-steps straks niet legaal zijn op de Nederlandse weg”, zegt de verkeersorganisatie. Momenteel zijn vier modellen toegestaan, en die zijn allemaal duur. De stepper moet minimaal 16 jaar oud zijn en een WA-verzekering hebben afgesloten. De ANWB verwacht dat steeds meer merken zullen worden afgekeurd. „Dat is ook logisch. Veel e-steps ontstijgen het niveau van speelgoed amper, hebben bijvoorbeeld matige remmen en raken snel uit balans.”

Speedpedelec – Deze elektrische fiets haalt een hoge snelheid –trapondersteuning tot maximaal 45 kilometer per uur– en daarom gelden dezelfde regels als voor een bromfiets: de bestuurder is minstens 16, steekt zijn hoofd in een helm, beschikt over een gele bromfietskentekenplaat en heeft ook een bromfietsrijbewijs. Met zijn voertuig moet hij op de weg, niet op het fietspad, al geven sommige gemeenten daarvoor ontheffing omdat het op de rijbaan te gevaarlijk is.

Fatbike – De fatbike –ook wel fat-tire bike of snowbike genoemd– is een robuust geval, met brede banden. Vroeger hopten crossers ermee door zand, moeras en modder. Nu zijn ze op fietspaden te zien, en de bestuurders zijn soms nog jong.

Volgens de ANWB lijken fatbikes een beetje op een motor, maar ze staan te boek als fiets. „De banden zijn doorgaans heel breed en zuigen behoorlijk aan het wegdek.” Ketting en tandwielen hebben regelmatig onderhoud nodig. Veel fatbikes bestaan uit kwalitatief minderwaardig materiaal. „Op termijn slecht voor je portemonnee, maar ook gevaarlijk. Op goed werkende remmen moet je kunnen rekenen en met een accu van twijfelachtige achtergrond loop je meer gevaar op accubrand.”

Een fatbike kan officieel niet harder dan 25 kilometer per uur. Ze mogen, net zoals alle andere e-bikes, in Nederland slechts een motorvermogen hebben van 250 Watt. Een gashendel is toegestaan, ter ondersteuning tot 6 km/u. Maar de motor van een fatbike is vrij eenvoudig op te voeren; de handleidingen daarvoor staan op internet. Voor wie vervolgens 40 of wel 45 kilometer rijdt, zonder helm, kan een ongeval grote gevolgen hebben.

Elektrische fiets met gashendel – Lijkt op een gewone elektrische fiets, maar is dat niet, want je hoeft niet mee te trappen. Je mag er de openbare weg niet mee op. Er zijn er zelfs die 70 kilometer per uur halen. Levensgevaarlijk, en dus verboden. En geen enkele verzekeraar vergoedt eventuele schade.

E-bakfiets – Heeft een extra lange bagagedrager aan de achterkant. Of een brede bak aan de voorkant, iets breder zelfs dan bij niet-gemotoriseerde fietsen. Té breed soms, volgens de in Nederland geldende regels. ANWB-advies: „Ga niet met een flink hoge snelheid door de bochten, zeker niet wanneer je kinderen vervoert.”