Timmermans nam dinsdag onmiddellijk ontslag als Eurocommissaris, omdat hij aantreedt als lijsttrekker van PvdA en GroenLinks. De Slowaak Maros Sefcovic neemt Timmermans’ rol als klimaatman van de commissie en eerste vervanger van voorzitter Ursula von der Leyen over.

Als er een Nederlandse opvolger is gevonden, wordt bepaald welke portefeuille die krijgt. De nieuwe vrouw of man kan ook belast worden met het klimaatbeleid, maar dat hoeft niet. Demissionair premier Mark Rutte herhaalde wat hij afgelopen vrijdag zei: het kabinet zal „echt even de tijd” nemen om een goede opvolger te vinden.

Timmermans kreeg dinsdag de steun van de overgrote meerderheid van de leden van GroenLinks en de PvdA voor zijn leiderschap van de nieuwe combinatie. Nu hij als lijsttrekker de verkiezingscampagne en de Tweede Kamerverkiezingen van november ingaat, kan hij niet langer aanblijven als Eurocommissaris.

Von der Leyen zwaait Timmermans met dank en lof uit. Ze is de 62-jarige PvdA’er dankbaar „voor zijn gepassioneerde en onvermoeibare werk om de Green Deal werkelijkheid te maken”. Het meeste werk zit er ook op, met de Europese verkiezingen en de aanstelling van een nieuwe commissie in zicht. Het leeuwendeel van de klimaatplannen van de commissie is inmiddels aangenomen of zelfs al ingevoerd.

Timmermans maakte sinds 2014 deel uit van de commissie en groeide uit tot steunpilaar van de toenmalige voorzitter Jean-Claude Juncker. In 2019 greep hij net naast het commissievoorzitterschap. Wel werd hij Von der Leyens tweede man en kreeg hij als hoeder van het klimaatbeleid een sleutelrol.

Het is aan de Nederlandse regering om een nieuwe Eurocommissaris aan te dragen. Onder anderen de namen van Timmermans’ rechterhand Diederik Samsom en van de demissionaire ministers Sigrid Kaag, Wopke Hoekstra en Kajsa Ollongren zijn eerder gevallen. Kaag wilde daar dinsdag nog niets over kwijt. „Ik ben op dit moment alleen beschikbaar om over financiën te praten, en dat wordt een hele dobber.”