Voormalige Chinese leider Zhao gecremeerd
In de buurt van Peking is zaterdag de voormalige Chinese leider Zhao Ziyang gecremeerd. De sobere herdenkingsplechtigheid werd onder strenge veiligheidsmaatregelen gehouden om te voorkomen dat de ceremonie in een protest tegen de regering zou uitmonden. Zhao viel in 1989 in ongenade wegens zijn steun aan de demonstrerende studenten op het Plein van de Hemelse Vrede.
Zhao, die twaalf dagen geleden op 85–jarige leeftijd stierf, werd gecremeerd op de Babaoshan Revolutionaire Begraafplaats, even buiten Peking. De door de autoriteiten geselecteerde gasten, onder wie familieleden en vroegere vrienden, werden zaterdagochtend toegelaten tot de begraafplaats. Dissidenten, journalisten en buitenlanders waren niet uitgenodigd.
Voor de crematie stond de lijkkist op een verhoging in een gebouw op de begraafplaats. Binnen hadden de autoriteiten een spandoek opgehangen met de woorden “ceremonie om afscheid te nemen van de overblijfselen van kameraad Zhao Ziyang’”.
„Mensen bogen voor de lijkkist, mompelden wat en gingen weer naar buiten", aldus een neef van Zhao die bij de korte herdenkingsceremonie was. Volgens hem was het niet toegestaan bloemen bij de kist te leggen. Ook mochten er geen foto’s worden genomen.
Volgens het Chinese persbureau Xinhua, dat lang over de begrafenis had gezwegen, zijn ook enkele hoge partijfunctionarissen op de begraafplaats geweest om familieleden van Zhao te condoleren. Onder hen was Jia Qinglin, de nummer vier binnen de communistische partij.
Xinhua liet direct na de crematie een verklaring uitgaan, waarin werd herhaald dat Zhao „een grote fout" heeft gemaakt door zijn optreden in 1989. Wel werden zijn verdiensten voor de hervorming van de Chinese economie in de jaren tachtig van de vorige eeuw geprezen. Opvallend is dat zijn twee belangrijkste functies, die van premier en leider van de Communistische Partij, niet werden vermeld.
Zhao’s voormalige medewerker Bao Tong mocht niet bij de crematie zijn, maar had eerder afscheid kunnen nemen in het ziekenhuis waar Zhao na zijn dood lag, meldde zijn dochter. De Chinese autoriteiten hadden sinds 1989 elk contact tussen Zhao en Bao verboden. Anderhalve week geleden werd Bao nog hardhandig tegengehouden door agenten in burger toen hij zijn deelneming wilde betonen aan Zhao’s familie.
Op en rond de begraafplaats waren zaterdag veel politiemensen die alles scherp in de gaten hielden. Ook op de route van het ziekenhuis in Peking naar de begraafplaats stonden veel politieauto’s. De politie greep alleen in toen een handjevol demonstranten de begraafplaats probeerde te betreden. Een van de demonstranten had een spandoek met daarop de tekst “herdenk Zhao Ziyang”.
Op het Tiananmen–plein, in 1989 het toneel van de studentenprotesten, waren de veiligheidsmaatregelen al opgevoerd. De autoriteiten hadden eerder deze week tientallen mensen gearresteerd omdat die de dood van Zhao in het openbaar probeerden te herdenken. Agenten zouden demonstranten zwaar hebben mishandeld.