EA-voorzitter Peter Kos constateerde dat we in een maatschappij leven met veel eenzaamheid en verstoorde relaties. Velen weten niet hoe het anders moet. „De soapseries op de tv zijn de Bijbel van de jongeren. Het is vaak hopeloos hoe daar wordt omgegaan met relaties.” Hij hoopt echter dat er iets zal veranderen. „Stel je voor dat de kerk een levensbaken wordt. Stel je voor dat de kerk een herberg wordt. Stel je voor dat de kerk de samenleving in gaat om te vragen: „Wat kan ik voor u betekenen?” Naar de mening van Kos heeft de kerk een verborgen kapitaal.

Dr. Michael Schluter, stichter van de Engelse Relationship Foundation en schrijver van boeken over relationisme, zei dat het christendom een religie van relaties is. Hij noemt relaties de sleutel voor ons welzijn. Het is niet alleen nodig een goede relatie met God en onze naaste te hebben, maar die komt ook van pas tussen groepen, zoals kerken, bedrijven, steden en naties. „Mensen maken deel uit van een groep en zijn medeverantwoordelijk. Daniël beleed niet alleen zijn persoonlijke zonden, maar ook de zonden van de gemeenschap.”

Als relationele godsdienst verschilt het christendom met de islam en is ze ook totaal anders dan onze seculiere maatschappij, die steeds individualistischer wordt, aldus Schluter. Hij erkent dat het voor christenen moeilijk is zich aan de maatschappelijke tendensen te onttrekken. Als voorbeeld noemt hij de aanschaf van een magnetron. Wanneer een man zo’n apparaat koopt voor zijn vrouw, dan denkt hij vaak aan het geld dat de aanschaf kost of aan de ruimte in de keuken die het apparaat inneemt, maar niet direct aan de invloed ervan op het huishouden. Dat laatste zou wel moeten. In dit verband vraagt Schluter zich af of christenen beseffen welke invloed de tv heeft op relaties. „En waar denk je aan als je naar mensen kijkt? Let je op hun kleren of zie je hen als personen met relaties?”

Het maken van goede relaties is in de optiek van Schluter een voorbereiding op de verkondiging van het Evangelie. „Christus wil een gemeenschap van waardevolle relaties. Concentreer je op het gebod van de liefde. Zorg dat de relaties goed zijn, dan kun je beter evangeliseren.”

Schluter stelt een aantal bijbelse waarden, die aan de basis staan van goede relaties, tegenover hedendaagse. Bijbels zijn: heiligheid, gerechtigheid, vrede, vergevingsgezindheid, trouw, hoop en liefde. Voor de postmoderne mens zijn belangrijke items: kiezen, vrijheid, gelijkheid, economische groei, veiligheid en persoonlijke rechten. Het begrip vergevingsgezindheid vult hij zo in, dat we zelfs de bereidheid moeten hebben om asielzoekers te vergeven die met verkeerde bedoelingen naar ons land gekomen zijn. Nederlanders moeten eveneens bereid zijn om Duitsers te vergeven wat ze in de oorlog verkeerd gedaan hebben, al vragen ze er zelf niet om. Jezus bad aan het kruis ook voor zijn vijanden.

In het gesprek met immigranten is het relationisme heel belangrijk, meent Schluter. Allochtonen en autochtonen maken immers samen deel uit van een samenleving. „Het probleem van Theo van Gogh was dat hij niet begreep hoe hij de andere cultuur beledigde. Daniël behield zijn eigen godsdienst, maar hij nam in Babel wel deel aan de cultuur. Hij moest die cultuur kennen om minister te kunnen worden. Er moet een gedeelde cultuur en een gedeelde geschiedenis zijn. We moeten een relatie van wederzijds respect ontwikkelen met migranten en de tijd nemen om hen te leren kennen. Het is nodig dat de kinderen van de verschillende groepen elkaar ontmoeten.”

De spreker vindt het beledigen van christenen en moslims een vreselijk iets, maar ziet tegelijkertijd het recht om te evangeliseren gevaar lopen als de vrijheid van meningsuiting wordt beperkt.

Drs. C. W. Rentier, directeur van stichting Evangelie & Moslims, zegt blij te zijn met de hernieuwde belangstelling voor moslims. Hij constateert dat veel christenen met de vraag zitten of ze samen met conservatieve krachten een bondgenootschap tegen de moslims moeten sluiten of dat ze juist de moslims te hulp moeten roepen in de strijd tegen het seculiere denken. Rentier distantieert zich van beide vormen van strategische allianties. „Houden die immers niet de vijandbeelden in stand? Ik geloof dat je als kerk je geloofwaardigheid verliest als je een structureel bondgenootschap sluit met de een of de ander. We moeten juist het goede voor ieder zoeken. We moeten geen tweedeling in de maatschappij suggereren. We dienen als kerk oog hebben voor het eigene en de achtergrond van moslims en hen niet verder van ons te verwijderen. Is een bondgenootschap met moslims geen zwakte van de kerken?”

Volgens Rentier bestaat er in ons land een grotere tegenstelling dan die tussen religieuzen en niet-religieuzen. „Ons individualisme is eerder de basis van conflict dan de komst van migranten.” Hij vindt het belangrijk om moslims te leren kennen en begrijpen en met hen in contact te komen. „We moeten hen van waarde achten in de maatschappij. Hopelijk ontdekken ze dan dat het waardevol is om met christenen samen te leven.”