„Je moet de schildpadden vasthouden als een broodje hamburger”, instrueert zelfbenoemd schildpaddenbeschermer Ard Vreugdenhil een groep vrijwilligers. Diverse mensen gniffelen. Ze staan klaar om te helpen bij het vangen van schildpadden in een afgelegen baai op Curaçao, nabij Wacawa. Nog geen halfuur later merken de vrijwilligers –wanneer ze schildpadden vanuit het water richting de opvangplek aan de kant brengen– dat de beschrijving van Vreugdenhil behoorlijk adequaat is.

Vreugdenhil, werkzaam bij de stichting Sea Turtle Conservation Curaçao, organiseert regelmatig sessies waarbij mensen schildpadden vangen. Dat doet hij om in kaart te brengen hoe de schildpaddenpopulatie rondom Curaçao ervoor staat. „Als we de migratiestromen van zeeschildpadden in beeld krijgen en we weten waar ze hun eten vandaan halen, kunnen we ook onderzoeken hoe de kwaliteit van dat eten is en welke gevolgen deze kwaliteit mogelijk heeft voor de gezondheid van de dieren.”

Tumoren

Met meer dan de helft van de twaalf schildpadden die de vrijwilligers deze morgen uit het water halen, is het slecht gesteld. Op de weke delen bevinden zich tumoren en bij een van de exemplaren zit het schild onder de algen en waterplanten. Vreugdenhil: „Het is met schildpadden net als met boten die te lang stilliggen in de haven: dan gaan er algen en planten op groeien. Bij schildpadden betekent het dus dat ze zich niet meer goed kunnen voortbewegen, met alle gevolgen van dien. Deze schildpad is ten dode opgeschreven.”

Van de opgewonden stemming bij aanvang van de expeditie is weinig meer over. Er hangt nu juist een verdrietige sfeer. De groep voelt hoe desastreus de gevolgen van menselijk handelen kunnen zijn voor het dierenrijk. Tenminste, dat de schildpadden zo verzwakt zijn, lijkt toch echt een menselijke oorzaak te hebben.

Doordeweeks is het gebied rond de baai verboden terrein. Nederlandse defensie gebruikt het als oefenterrein. In het weekend krijgt Vreugdenhil met zijn stichting toegang om data te verzamelen. „We weten nog niet waarom de schildpadden op deze plek zo veel tumoren hebben. We hebben fondsen nodig om dat te kunnen onderzoeken.”

Ecosysteem

Het belang van de dieren is groot voor het hele ecosysteem in zee, zo stelt de bewoner van Curaçao, bij wie door vrijwilligerswerk zijn passie voor de zeeschildpad ontstond. „Schildpadden staan samen met haaien aan de top van de voedselpiramide van de oceaan. Het zijn de ‘stofzuigers’, die alle rommel en dode dieren opruimen. Als het niet goed gaat met zeeschildpadden, zegt dat veel over het hele systeem dat daarachter schuilgaat. Dat stemt mij niet erg hoopvol. Ik hoop dat we nog niet te laat zijn als we ons gedrag veranderen.”

Sea Turtle Conservation Curaçao verzamelt niet alleen data, maar functioneert ook als ambulance. „Als er iets is met een zeeschildpad, kunnen mensen ons bellen. Dan gaan wij eropaf. Straks moet ik nog naar de Westpunt om een haak uit een flipper (poot, red.) van een schildpad te halen.”

Ook geeft Vreugdenhil samen met anderen cursussen aan schippers die met toeristen rond het eiland varen. „Deze schippers moeten onze oren en ogen worden. Het is de bedoeling dat zij samen met ons de zeeschildpadden in de gaten gaan houden. We willen duikinstructeurs ook graag gelijksoortige cursussen geven. Daarnaast werken we aan een instructiekaart die we bijvoorbeeld in vliegtuigen kunnen uitdelen aan toeristen, zodat zij goed leren omgaan met schildpadden en andere wilde dieren op het eiland.” Op de kaart staan regels als afstand houden en dieren niet aanraken. „Zulke regels klinken logisch, maar zijn het blijkbaar niet. Toeristen raken flamingo’s en zeeschildpadden aan of jagen ze op, en dat allemaal voor een goede foto of voor de kick. Deze acties bezorgen de dieren stress en bevorderen hun welzijn niet.”