„De verwachting is steeds geweest dat derdelanders vanaf 4 september elders worden opgevangen, door het COA omdat een asielaanvraag werd ingediend, dan wel dat ze terugkeren naar het land van herkomst”, schrijft VNG-directeur Leonard Geluk. „Sinds kort is gebleken dat de meeste derdelanders geen aanvraag hebben ingediend en ook niet zijn teruggekeerd. Dit heeft tot gevolg dat naar verwachting op 4 september het recht op opvang voor circa 2500 mensen stopt en dat burgemeesters nu geconfronteerd worden met een groep mensen waarvoor geen juridische basis voor opvang meer is.”

De VNG vraagt de staatssecretaris onder meer om een juridische onderbouwing van het beëindigen van de regeling. Verder is het een verzoek om een risicoanalyse te maken op mogelijke onrust en onveiligheid op de opvanglocaties en op straat. Ook wil de VNG dat mensen die derdelanders in huis hebben en werkgevers bij wie ze in dienst zijn goed worden geïnformeerd.

Op 4 september moeten de derdelanders vrijwillig zijn vertrokken of een asielaanvraag hebben ingediend. Ze krijgen daarvoor 28 dagen de tijd. Het kabinet had de opvangregeling in maart dit jaar al eens verlengd. Volgens de VNG omdat „het beëindigingsproces niet goed was voorbereid”.

Sinds vorige maand is door het kabinet er een vertrekregeling voor deze groep opgezet. Ze krijgen ondersteuning en eventueel een financiële bijdrage als ze op korte termijn vrijwillig terugkeren naar hun moederland.

De zorgen die de VNG in haar brief beschrijft „hebben onze aandacht”, laat een woordvoerder van het ministerie van Justitie en Veiligheid weten. Het ministerie gaat op „zeer korte termijn” over „al deze zaken” met de VNG om de tafel, „om te zorgen voor een goed verloop als de derdelanders niet meer onder de tijdelijke beschermingsrichtlijn vallen.”

Bij derdelanders gaat het vooral om mensen uit Syrië of Afrikaanse landen die op een tijdelijke verblijfsvergunning in Oekraïne verbleven toen daar de oorlog uitbrak, bijvoorbeeld voor studie of werk.