Graandeal officieel verlopen na uitblijven steun van Rusland
De deal die de export van Oekraïens graan via de Zwarte Zee mogelijk maakte, is maandag om 23.00 uur (Nederlandse tijd) verlopen. Rusland is, zoals eerder op de dag aangekondigd, niet akkoord gegaan met een vierde verlenging van de afspraken. De deal was een jaar van kracht.
Het is nog niet duidelijk hoe de situatie er de komende tijd uit zal zien. Het laatste graanschip dat onder de graandeal opereerde, vertrok zondag uit Oekraïne. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky hoopt met Turkije en de Verenigde Naties, die betrokken waren bij de totstandkoming en de uitvoering van de afspraken, de deal voort te zetten zonder Rusland. Volgens Zelensky heeft VN-chef António Guterres toegezegd samen te werken.
Rusland heeft maandag na maandenlang klagen zijn medewerking opgezegd, nadat het er meermaals mee had gedreigd. Het land vindt dat de export van eigen landbouwproducten onterecht wordt getroffen door belemmeringen die het gevolg zijn van internationale sancties tegen Rusland. Daar moet volgens het Kremlin een einde aan komen omdat deze producten zelf niet het doelwit zijn van sancties. Pas daarna zou de graandeal weer in werking kunnen treden.
De overeenkomst geldt als een zeldzaam diplomatiek succes in de bijna anderhalf jaar durende oorlog tussen Oekraïne en Rusland. De afspraken zorgden voor een verlichting van de wereldwijde voedselcrisis. Er is onder de deal bijna 33 miljoen ton aan Oekraïense landbouwproducten, vooral mais en tarwe, geëxporteerd. Daarvan ging 2,2 procent via het Wereldvoedselprogramma (WFP) als voedselhulp naar landen zoals Ethiopië, Somalië en Jemen.