Hoe voorkom ik dat ik veel duurder uit ben zonder wegwerpverpakking?
Ik hoor dat ik moet gaan betalen voor de plastic wegwerpverpakkingen als ik on-the-go eten of drinken koop. Ben ik dan veel duurder uit? Hoe kan ik op deze kosten besparen?
Vanaf 1 juli gaat nieuwe wetgeving in, waarbij consumenten extra gaan betalen voor wegwerpbekers en -bakjes met eten en drinken voor onderweg, afhaal of bezorging.
Plastic drinkbekers en voedselverpakkingen staan in de top tien van meest gevonden spullen in zwerfafval. In totaal gebruiken we in Nederland per jaar zo’n 2125 miljoen bekers en verpakkingen voor bezorg- en afhaalmaaltijden. De overheid wil die hoeveelheid tegen 2026 met minimaal 40 procent verminderen in vergelijking met 2022. Dat zou betekenen dat er zo’n 850 miljoen verpakkingen per jaar minder worden gebruikt. Ter vergelijking: de regeling rond plastic tasjes zorgde ervoor dat daarvan 60 procent minder in het zwerfafval belandde.
Bovendien streeft de Nederlandse overheid naar een circulaire economie, waarbij grondstoffen telkens worden hergebruikt. Een verschuiving van wegwerp naar herbruikbaar past hierbij.
Vanaf 1 juli moeten bedrijven die ‘on-the-go’ plastic voor eenmalig gebruik aanbieden de klant daarvoor geld vragen en dat apart op het bonnetje zetten. De bedrijven mogen dat extra bedrag zelf bepalen. De overheid geeft wel een richtprijs, bijvoorbeeld 0,25 euro voor een beker en 0,50 euro voor een maaltijdverpakking. De consument merkt dit in zijn portemonnee en wordt daardoor gestimuleerd om over te stappen op hergebruikbare verpakkingen.
Bedrijven kunnen de toeslag voorkomen door over te stappen op wegwerpverpakkingen die geen plastic bevatten of door herbruikbare alternatieven aan te bieden, bijvoorbeeld met statiegeld erop. De consument kan zelf de meerprijs vermijden door een herbruikbare beker of bakje mee te nemen.
Weigeren
Als een ondernemer een systeem van herbruikbare bekers en bakjes heeft, mag hij een zelf meegebrachte beker of bakje van een klant weigeren. Als de ondernemer géén eigen systeem heeft, maar ”bring-your-own” toestaat, mag hij een zelf meegenomen beker of bakje alleen weigeren als hij vindt dat de verpakking niet schoon is.
Iemand zou kunnen vragen waar het extra gevraagde geld naar toe gaat. Gaan ondernemers winst maken op de plastic wegwerpbekers en -bakjes? De inkomsten zijn voor de verkopende partij. Die kan het geldgebruiken voor het bekostigen van een herbruikbaar systeem of andere duurzame alternatieven.
Als een verkoper alleen een extra vergoeding voor wegwerpplastic vraagt en géén herbruikbaar alternatief aanbiedt, dan betekent dat extra inkomsten. Deze verkoper moet wel toestaan dat een consument zelf een bakje of beker meebrengt. Maar als alle ondernemers dat gaan doen, zal de overheid na 2024 waarschijnlijk extra maatregelen invoeren, zodat er alsnog minder wegwerp plastic wordt gebruikt.
De auteur is strategisch communicatieadviseur bij Milieu Centraal.
