Het asfalt van het fietspad zoemt met de regelmaat van de klok, deze regenachtige donderdagmiddag. Fietsforensen rijden af en aan op de Monnikenboschweg, langs het treinspoor ten zuiden van Soest. Het brede fietspad maakt deel uit van een zogeheten fietssnelweg tussen Amersfoort en Utrecht.

Ella Heddes –helm op, fietstenue aan– stapt van haar racefiets. Ze komt van haar werk in Utrecht, een school voor speciaal onderwijs, en is op weg naar huis in Amersfoort. Dat zijn 50 fietskilometers binnen een dag. „Ik ben sportief”, lacht de vederlichte vrouw van 58 jaar.

Ze is blij dat de provincie Utrecht aan de slag ging met de fietssnelweg. Zo werd de fietsroute tussen Amersfoort en Utrecht, die gedeeltelijk door de bossen voert, verbreed. Heddes wijst naar de witte markeringsstrepen op het asfalt. „Nu kan ik op een donkere winterdag beter zien waar ik fiets.”

Telecombedrijf KPN probeert zijn personeel te verleiden op de fiets naar het werk te komen. Goed voor de gezondheid, goed voor het milieu. De werknemers krijgen voortaan 40 cent netto per fietskilometer, 17 cent meer per kilometer dan automobilisten krijgen. Soortgelijke initiatieven zijn er bij De Volksbank en de provincie Friesland, berichtte de NOS donderdag.

Het initiatief van KPN is „superpositief”, zegt de fanatieke fietster Ella Heddes. Op haar rug zit een zwarte tas met kleding, schoenen en een broodtrommel. Zou Heddes bij KPN werken, dan zou ze per fietsdag 20 euro opstrijken. Maar de realiteit is anders. Ze moet het doen met zo’n 4 euro.

Regen

De sportievelingen in Soest zijn eensgezind: fietsen is goed voor je gezondheid, je kunt je hoofd lekker leegmaken en je spaart het milieu én brandstofkosten. „Ik ben een doorgewinterde Hollander”, zegt fietsforens Luc van Rooijen (59), terwijl een trein voorbijraast. Een poncho moet hem tegen de druilerige regen beschermen. Hij reist met zijn elektrische fiets dagelijks van zijn woonplaats De Bilt naar zijn werk in Amersfoort en terug.

Zijn werkgever, een Japans bedrijf dat huid- en haarverzorgingsproducten verkoopt, heeft in het centrum van Amersfoort een „beperkt aantal” parkeerplaatsen. „Ik ben dus min of meer genoodzaakt met het openbaar vervoer of per fiets te komen.” De fietsende Van Rooijen krijgt dezelfde reiskostenvergoeding, zo’n 20 cent, als collega’s die met de auto komen. Wat hem betreft zou de werkgever fietsen meer mogen stimuleren. „Ik ben nu nog een van de weinigen die op de fiets naar het werk komen.”

Het is „stoer en inspirerend” dat een bedrijf als KPN fietsende werknemers een financieel voordeel verschaft, zegt Esther van Garderen, directeur van de Fietsersbond. „Kantoren van KPN zitten vaak op toonaangevende locaties met ondergrondse parkeergarages. Het bedrijf zal met dit initiatief parkeerruimte willen besparen.”

Fietsende werknemers zijn gezonder, stelt Van Garderen, op grond van onderzoek van economisch onderzoeksbureau Decisio. Een fietsende werknemer zou jaarlijks gemiddeld 1,3 werkdagen minder ziek zijn.

Fietstunnels

Hoewel Nederland in vergelijking met het buitenland een behoorlijk netwerk van fietspaden kent, valt er nog veel te verbeteren aan de fietsinfrastructuur, vindt Van Garderen. Ze ziet bijvoorbeeld op binnenwegen, waar veel tractoren rijden, graag meer fietstunnels.

Ook wijst de directeur van de Fietsersbond op het belang van zogeheten vergevingsgezinde infrastructuur. Dat zijn fietsroutes die eraan moeten bijdragen dat een ongeval minder impact heeft. „Op zo’n route staan zo min mogelijk gevaarlijke paaltjes en loopt de scheidslijn met bijvoorbeeld een voetpad niet scherp, maar geleidelijk af.”

In haar nopjes is Van Garderen met fietssnelpaden, zoals tussen Amersfoort en Utrecht of tussen Arnhem en Nijmegen. „Een mooi voorbeeld vind ik ook de F35, een brede fietssnelweg rond Enschede.”

De overheid zou fietsende forensen meer tegemoet moeten komen, vindt Van Garderen. „De huidige fietsleaseregeling is enorm ingewikkeld. De administratieve lasten schrikken werkgevers af. In Duitsland en België is de overheid de fietsende werknemers meer ter wille.”

De rijksoverheid stelt voortaan jaarlijks 6 miljoen euro ter beschikking voor verbetering van de fietsinfrastructuur, legt Van Garderen uit. „Dat is mooi. Tegelijkertijd blijft het een druppel op de gloeiende plaat. Voor het autowegennet is er jaarlijks een miljardenbudget.” Staatssecretaris Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat) zei een jaar geleden te willen dat binnen 2,5 jaar 100.000 extra mensen de fiets naar het werk pakken. Ze stelde toen 50 miljoen euro beschikbaar voor verbetering van fietsenstallingen bij stations.

Teenslippers

De boomlange René Sipkes (42) kan zijn fiets niet missen. Vrijwel dagelijks reist hij per stalen ros vanuit zijn woonplaats Amersfoort naar zijn werk in Den Dolder. Weer of geen weer. Een enkele reis is zo’n 11 kilometer. „Dat is voor mij appeltje eitje. Fietsen kreeg ik met de paplepel ingegoten. Ook in mijn schooltijd al pakte ik liever de fiets dan het openbaar vervoer.” Hij heeft zijn teenslippers aangetrokken. „Het water en vuil spat op, ik wil graag mijn nette schoenen schoonhouden.”

Bergen

De fietstochten van en naar zijn werk gebruikt Sipkes ook ter ontspanning. „Ik werk in de psychiatrie en voer nogal eens zware gesprekken. Dan is het fijn om na het werk even te knallen, even mijn gedachten te verzetten. Dat lukt op de fiets beter dan in de auto.”

„Ik doe alles per fiets”, zegt Petra Bergstra (50), werkzaam in de ouderenzorg. Met haar elektrische tweewieler pendelt ze tussen haar woonplaats De Bilt en Amersfoort. Ze wijst op een display op haar fiets. „Er staat al iets meer dan 10.000 kilometer op de teller, en hij is nog maar ruim een jaar oud.”

Ook Bergstra kan moeiteloos voordelen op reizen per fiets opsommen. „Je bent lekker buiten, je maakt je hoofd leeg en zorgt voor minder files.” Nog een pluspunt: in vakanties in Frankrijk komt ze met haar racefiets de bergen op. „Mijn man fietst sneller, maar ik haal ook zeker de top van de Mont Ventoux.”

Ze fietst soms ook alleen door het stille bosgebied. Is dat een bezwaar? Bergstra schudt haar hoofd. „De kans dat ik val en een ongeluk krijg, is veel groter dan de kans dat een onguur type me belaagt.”

Eetpatroon

Werktuigbouwkundige Robin van Mourik fietst zo’n twee keer per week van zijn woonplaats Zeist naar zijn werk in Amersfoort. „Ik houd van fietsen, het houdt me fit. Ik heb werk waarbij ik veel zit, dus is beweging belangrijk.”

Hij stemt zijn eetpatroon af op de fietsritten. „Voordat ik ’s middags terugfiets, zorg ik dat ik wat heb gegeten. Dus neem ik bijvoorbeeld het laatste uur op mijn werk een extra broodje. Om te voorkomen dat ik halverwege de fietsrit een hongerklop krijg.”

Judith en Angelique komen met hun fiets van hun werk bij het RIVM in Bilthoven. Het rijksinstituut heeft „goede regelingen” om fietsen naar het werk te bevorderen, vinden beide vrouwen. Judith, in bezit van een elektrisch rijwiel, zegt tijdens de fietsritten naar Bilthoven met volle teugen te genieten van de natuur. Lachend: „Vandaag zag ik nog een schattig reetje en een roodborstje. Zo’n fietsrit is toch één groot avontuur?”