Aan het front in Oekraïne vinden zware gevechten plaats. Oekraïense militairen schieten zich een weg door loopgraven en stellingen in de door Russen bezette gebieden, zo tonen videobeelden op sociale media.

Oekraïne loopt ook gevoelige, ingecalculeerde verliezen op in het tegenoffensief. Leopard 2-gevechtstanks en Bradleypantservoertuigen staan brandend en rokend op een kluitje aan het front in Zaporizja. Uitgeschakeld door Russische Ka-52-gevechtshelikopters, drones of mijnen.

Gretig toont het Russische ministerie van Defensie de verwoeste tanks en pantservoertuigen, die behoren tot het beste westerse gevechtsmaterieel. „Onze trofeëen”, zegt Moskou. Het buiten gevecht stellen betekent een opsteker voor het Russische leger.

Pijnlijk

De verliezen zijn pijnlijk voor het Oekraïense leger, maar komen niet onverwacht. Elk wapensysteem is kwetsbaar voor vijandelijke acties. Ook de moderne, geavanceerde Leopardgevechtstank bijvoorbeeld, die overigens voor het eerst optreedt in echte gevechten op het slagveld.

Het is „niet verwonderlijk” dat het Oekraïense leger slachtoffers maakt bij de eerste aanvallen op enkele van de best voorbereide Russische troepen, analyseert het Amerikaanse Institute for the Study of War (ISW). „Oekraïense troepen proberen een buitengewoon moeilijke tactische operatie uit te voeren – een frontale aanval op voorbereide verdedigingsposities, verder bemoeilijkt door gebrek aan luchtsuperioriteit.”

De Oekraïense strijdkrachten melden voorzichtig de eerste resultaten in het tegenoffensief. Kyiv heeft een reeks dorpen in het westen van de regio’s Donetsk en Zaporizja bevrijd. Satellietbeelden ondersteunen de claims.

Oekraïense troepen rukken op in Zaporizja, Bachmoet en Donetsk, verklaarde plaatsvervangend Defensieminister Hanna Malyar dinsdag. Ze meldde zondag dat 90 vierkante kilometer grondgebied is bevrijd. Overigens is Oekraïne naar verluidt nog nergens door de verdedigingslinies van de Russen gebroken.

Zaterdag bevestigde president Volodymyr Zelensky officieel de start van het langverwachte offensief, maar gaf geen details over de status van de militaire operatie. Ook de geheime diensten van Oekraïne doen er het zwijgen toe. Elke flard nieuws kan de Russen in de kaart spelen.

Zware gevechten, met steun van artillerie en gevechtstanks, vinden op dit moment plaats op minstens drie plekken over een afstand van 80 tot 100 kilometer: bij de zwaarbevochten stad Bachmoet, in de regio’s Donetsk en Loehansk in het oosten en de regio Zaporizja in het zuiden.

Bij Bachmoet boekt Oekraïne voorzichtig terreinwinst op de flanken ten noorden en ten zuidoosten van de zwaarbevochten stad. Het doel is wellicht de Russen in te sluiten.

Russische bloggers bevestigen de heroveringen in Donetsk en Zaporizja. De Russische legertop haast zich de terreinwinst te bagatelliseren. De troepen waren in deze gebieden toch al niet echt actief meer, zegt Moskou.

Oekraïne heeft 25 tot 30 procent van het westerse gevechtsmaterieel verloren sinds de start van het offensief, zei de Russische president Vladimir Poetin dinsdag ronkend. En het aantal gesneuvelde Oekraïense militairen ligt tien keer hoger dan dat van de Russen.

Fel verzet

Vooral bij Zaporizja stuit Oekraïne op fel verzet. Niet verwonderlijk. Kyiv aast op het doorbreken van de verbinding via land van Rusland richting de Krim en Cherson. De Russen zijn echter doordrongen van het gevaar van een dergelijke opmars naar Melitopol en Berdiansk aan de Zee van Azov. Daarom zet het Kremlin in Zaporizja z’n best getrainde troepen in.

Het Russische leger lijkt over het algemeen opvallend goed georganiseerd te reageren op het Oekraïense tegenoffensief. Vooral bij Zaporizja vecht het leger ongeveer voor het eerst volgens zijn eigen doctrine.

Op andere locaties trekken Russische eenheden zich echter wanordelijk terug, meldt het Britse ministerie van Defensie in een dagelijkse update. Militairen kiezen het hazenpad, dwars door hun eigen mijnenvelden, met dodelijke gevolgen. Op ongeverifieerde videobeelden lijken de Russen te schieten op vluchtende militairen.

Ontspoord

De strijd woedt niet alleen aan het front. Onbekenden hebben een goederentrein met vijftien wagons laten ontsporen in de Russische regio Belgorod. Bij Krasnodar is dinsdag opnieuw een olieopslag verwoest. In een grote witte bol van een Russische radarstation op de Krim gaapt een zwart gat, wellicht door een drone.

Rusland blijft aanvallen uitvoeren op Oekraïne. Opnieuw zijn deze week twee dammen in de Dnipro verwoest. Na het opblazen van de Kachovka-dam hebben de Russen eerder deze week drie burgers gedood in een reddingsboot in het rampgebied, terwijl tien anderen gewond raakten. In de geboorteplaats van Zelensky vielen dinsdag tien doden bij luchtaanvallen, terwijl woensdag bij Odessa zeker drie mensen om het leven kwamen.

De ramp bij de Kachovka-dam leidt tot troepenverplaatsingen van Oekraïense en Russische eenheden. De Russen sturen goedgetrainde troepen uit Cherson naar Bachmoet en Zaporizja, verklaarde viceminister Malyar. Ze kunnen vertrekken, nu de enorme watervloed een Oekraïens offensief vanaf Cherson naar Melitopol verhindert.

Winst en verlies

De eerste Oekraïense winsten én verliezen zeggen nog weinig over het verloop van het offensief. Het is nog te vroeg om een oordeel te vellen. Kyiv voert op dit moment zogenoemde ”probing attacks” (proefaanvallen om de tegenstand van de vijand te testen) en ”shaping operations” (voorbereidende operaties voor de echte aanval) uit.

Bovendien zet Oekraïne op dit moment naar verluidt nog maar de helft van de gevechtskracht in aan het front. Kyiv heeft twaalf brigades van elk 2000 tot 4000 man paraat staan, voorzien van zware Leopard- en Challenger-gevechtstanks.

Verder voert Oekraïne schijnaanvallen uit om het Russische leger te misleiden. Door de vijand in het ongewisse te laten over het zwaartepunt van het offensief, weten de Russen niet waar zij hun reservetroepen moeten inzetten.

Ten slotte roeren Moskou en Kyiv zich uitvoerig in een informatieoorlog met de verspreiding van nepnieuws. Het doel is duidelijk. De vijand op het verkeerde been zetten, de publieke opinie beïnvloeden en het moreel van de tegenstander ondergraven.

Zwaartepunt

Volgens militair analisten duurt het nog dagen tot weken voordat duidelijk wordt waar het zwaartepunt van het offensief plaatsvindt. Oekraïne moet daarbij rekening houden met zware verliezen. Een aanvallende partij is altijd in het nadeel ten opzichte van een verdedigende; in een verhouding van 1 staat op 3.

Een snelle Oekraïense opmars, zoals vorig jaar bij de herovering van Cherson en Charkiv, ligt bij dit tegenoffensief minder voor de hand. Het Kremlin heeft lessen getrokken uit de reeks mislukkingen uit het begin van de speciale militaire operatie en heeft zich maandenlang voorbereid op het tegenoffensief.

De Russen wachten de Oekraïners op met grote vuurkracht, mijnenvelden, antitankgeleide raketten, kamikazedrones en geavanceerde elektronische oorlogsvoering. Oekraïne heeft nog een lange, bloedige weg te gaan voordat een overwinning in zicht komt.