Geen concerten meer op orgel Zeerijp vanwege „aardbevingsschade”
Er worden geen concerten meer gegeven op het orgel van de Jacobuskerk in Zeerijp. „Door aardbevingsschade is er geen sprake meer van een betrouwbare speelmechaniek.”
Dat stelt de stichting Kerkconcerten Jacobuskerk Zeerijp in de nieuwsbrief over orgels en carillons in Groningen en Oost-Friesland van 2 juni.
Volgens de stichting bemoeilijken plotseling hangende toetsen het geven van een concert. Daarom is besloten om voorlopig geen concerten in Zeerijp meer te organiseren. De al geplande concerten zullen plaatsvinden in Loppersum.
In april werd bekend dat het orgel van de Jacobuskerk enkele centimeters scheef hangt. Het instrument is toen uit voorzorg gestut. Kerk en orgel zijn in beheer van de stichting Groninger Kerken.
„In hoeverre er sprake is van aardbevingsschade?” Jaap Jan Steensma reageert desgevraagd voorzichtig. Hij is als orgeladviseur bij het instrument in Zeerijp betrokken. „Bij elk orgel is op den duur groot onderhoud nodig. Ik moet in mijn positie als deskundige niet met de beschuldigende vinger naar de NAM wijzen voordat ik honderd procent zeker weet in hoeverre de ontstane problemen in Zeerijp aan aardbevingen te wijten zijn. Er is daar onderzoek naar gedaan en de bevindingen hiervan zijn nog niet bekend.”
Theodorus Faber leverde het tweeklaviers instrument van de Jacobuskerk in 1651 op. Er bleven naast de orgelkas slechts enkele pedaalpijpen van dit orgel bewaard. In 1979 volgde een reconstructie door de orgelbouwers Bernhardt Edskes en S. F. Blank.
Volgens Steensma is het orgel van de Jacobuskerk „over de hele linie achteruitgegaan. Denk aan lekkage in de windvoorziening en schade aan zowel het pijpwerk als de orgelkas. Er moet dus veel aan het orgel gebeuren.”
Op welke termijn de problemen opgelost gaan worden, kan de orgeladviseur niet zeggen. „We zitten in de fase van de planvorming. Daarna moet nagedacht worden over de financiering.”
Als het aan Steensma ligt, wordt bij het komende grote onderhoud de situatie van 1979 gehandhaafd. „Ook al zijn we de afgelopen decennia veel meer te weten gekomen over historische orgels. De reconstructie van Esdkes en Blank is nog altijd overtuigend. Het instrument vormt een belangrijke schakel in de historiserende orgelbouw. Het was destijds het eerste nieuwe orgel in Nederland dat de middentoonstemming kreeg. Het instrument is niet voor niets wereldberoemd.”
