„Religie is overal, maar die is onzichtbaar geworden voor veel mensen”, stelt Sander Ummelen, coördinator van het initiatief Heilige Huisjes Rotterdam en werkzaam bij De Kerkvernieuwers, een stichting die zich inzet voor toekomstgericht en maatschappelijk gebruik van (deels) leegstaande en leegkomende kerkgebouwen. Veel Rotterdammers weten niet wat er in de gebedshuizen in hun stad plaatsvindt. Daarom openen van donderdag tot en met zondag verschillende kerken, synagogen, moskeeën en boeddhistische tempels in de havenstad hun deuren. Zo kunnen bezoekers de toren van de Laurenskerk beklimmen, barbecueën bij de Opstandingskerk of ”Zen zitten op Zuid”.

Wat houdt het project Heilige Huisjes in?

„Het initiatief van de gemeente Rotterdam en De Kerkvernieuwers vindt voor de tweede keer plaats. Rotterdammers kunnen op verschillende manieren kennismaken met gebedshuizen in hun buurt. Sommige kerken of religieuze gebouwen geven een rondleiding, anderen zetten grotere activiteiten op. De Kerk van de Nazarener in de wijk Carnisse organiseert bijvoorbeeld een ”food & fashion fair”. Buurtbewoners bereiden eten uit hun eigen cultuur en stallen dat uit in kraampjes. Daarnaast is er tweedehands kleding van de kledingbank.”

Waarom vindt Heilige Huisjes plaats?

„De gemeente Rotterdam beseft dat er in de komende jaren veel kerkgebouwen leeg komen te staan. Ze vindt het belangrijk om meer mensen te betrekken bij religieus erfgoed, zodat de dialoog over de toekomst van deze plekken breed gevoerd wordt.

Kerken fungeerden in het verleden vaak als ontmoetingsplek voor de buurt. De Kerkvernieuwers zijn van mening dat de gebedshuizen die maatschappelijke en sociale functie zoveel mogelijk moeten kunnen blijven vervullen, ook zonder religieuze beweegreden.

Kerken en andere religieuze gemeenschappen kunnen op cultureel, sociaal en maatschappelijk gebied veel betekenen voor hun wijk. Het project Heilige Huisjes Rotterdam wil dat stimuleren. De gebedshuizen krijgen daarmee ook gelijk de mogelijkheid iets van zichzelf aan de buurt te laten zien.”

Wie doen er mee aan het project?

„Er hebben zich 45 gebedshuizen aangemeld, ongeveer een kwart van het totaalaantal in Rotterdam. De ervaring van vorig jaar leert dat er ook in de laatste week nog aanmeldingen kunnen binnenkomen.

Het initiatief richtte zich eerst alleen op kerken. Die stelden echter voor om het project breder te trekken. Inmiddels heeft zich ook een aantal synagogen, tempels en moskeeën aangemeld. Rotterdam is een diverse stad, het project moet zich daarom niet alleen op kerken richten.”

Wanneer is het initiatief geslaagd?

„Ik hoop dat bezoekers enthousiast worden van de activiteiten. Daarnaast is het mooi als bestuurders en vrijwilligers van kerken wat vaker de blik naar buiten gaan richten, door bijvoorbeeld samenwerking te zoeken met lokale kunstenaars of musea. Religieuze gemeenschappen hebben regelmatig te maken met dezelfde soort vragen: „Hoe betrekken we jongeren bij onze kerk?”, of: „Hoe gaan we om met de gestegen energieprijzen?”. In de aanloop naar het publieksevenement wisselen we als betrokkenen ideeën uit. Op die manier worden er netwerken gevormd.”

Welke stad volgt na Rotterdam?

„Het zou mooi zijn als andere steden volgen, maar dat gaat niet zomaar. Het moet financieel mogelijk zijn voor een gemeente. Daarnaast ligt de samenwerking tussen de overheid en religieuze gemeenschappen in sommige plaatsen gevoelig. Als De Kerkvernieuwers proberen we gemeenten echter wel te enthousiasmeren voor dergelijke projecten.”