„We moeten met alle middelen die er zijn mensen bewust maken van het belang van vredeshandhaving”, zei veteraan Yeb-Jan Joustra vrijdag op het Haagse Malieveld tijdens de herdenking van 75 jaar vredesmissies. Minister Ollongren van Defensie hield een toespraak en legde met commandant der strijdkrachten Eichelsheim een krans tijdens het eerbetoon, georganiseerd door de Nederlandse Vereniging voor de Verenigde Naties.

Joustra, die deel uitmaakte van de VN-vredesmacht in Libanon eind jaren zeventig, zei dat het herdenken van vredesmissies „nog niet eerder op deze manier” is gedaan. „Dat is bijzonder.” Volgens de veteraan is het gedachtegoed van de Verenigde Naties een „collectieve verantwoordelijkheid”. „Dat begint met verdraagzaamheid. In deze gepolariseerde samenleving is dat niet vanzelfsprekend. We hebben moeite om onze wederzijdse verschillen te omarmen. Daar gaan we niet het verschil mee maken. We moeten vanuit wederzijds respect en begrip elkaar leren begrijpen als je ervoor kiest in dit land te wonen.”

Veteraan Geanne Kruize reed in 1994 op 18-jarige leeftijd in voormalig Joegoslavië mee als bijrijder in een ziekenauto om voedselkonvooien te begeleiden. „Iedereen ging studeren, maar ik wilde meer betekenen.” Toen ze in de regio aankwam, was ze „euforisch”, herinnert ze zich. „We gaan het doen. Maar dan rijd je een kapotgeschoten stad binnen en denk je: dit gaan we niet redden. En dan moet je nog zes maanden.”

Joustra zou graag zien dat ook jongeren snappen „dat we het heel goed hebben in het land waarin we leven en dat dit niet overal zo is in de wereld”, zegt hij. „Ook in Nederland kan onrust leiden tot onlust”, aldus Joustra. De wereld staat volgens hem „heel dichtbij in brand”, verwijzend naar de oorlog in Oekraïne. Andere sprekers legden ook de nadruk op deze oorlog en het belang van de VN.

Ook Kruize wil dat de bekendheid van de VN groter wordt. „En waar de VN voor staat en wat we kunnen bereiken. Ik hoop ook dat deze herdenking in de toekomst groter wordt. Veteranendag is er ook, maar dit is breder. De Dag van de VN-vredeshandhaver, die maandag 29 mei twintig jaar bestaat, is jaarlijks wereldwijd. Dan zou je dit ook groter moeten maken.”

Humanitaire hulp

Het „belangrijke werk” van de vredeshandhavers „stopt nooit”, zei minister Ollongren Defensie. Blauwhelmen „observeren of afspraken over vrede worden nageleefd, beschermen burgers door conflictpartijen uit elkaar te houden en bieden humanitaire hulp, zoals het uitdelen van voedsel en het verlenen van zorg.”

Nederland helpt bijvoorbeeld met het beter gebruiken van inlichtingen tijdens vredesmissies door militaire inlichtingeninstructeurs uit andere landen te trainen. „Vredeshandhavers die meer weten en begrijpen van de situatie in een conflictgebied werken veiliger en zijn beter in staat om burgers te beschermen.”