Wie over de ruim negentig jaar oude dijk tussen Friesland en Noord-Holland rijdt, kan ze niet missen. Meerdere zware betonnen kazematten –de Nederlandse naam voor bunkers– herinneren aan de Tweede Wereldoorlog.

Wim Stienstra is conservator van het Kazemattenmuseum bij Kornwerderzand, aan de Friese kant van de dijk. „De kazematten zijn gebouwd om een aanval uit het oosten af te slaan. Ze hebben hele dikke muren en zijn modern uitgerust, met installaties voor de watervoorziening en aggregaten om stroom op te wekken. Ook stonden er kanonnen en machinegeweren die de dijk konden beschieten.”

De verdedigers moesten voorkomen dat Duitsers de marinebasis in Den Helder zouden bereiken. Ook moesten het westen van Nederland en de sluizen op de dijk worden beschermd. Dat de Duitsers bij Kornwerderzand niet doorbraken, was mede te danken aan een Nederlands marineschip dat vanaf de Waddenzee over de kazematten heen de Duitsers op de Friese kust beschoot. De Nederlanders moesten zich uiteindelijk overgeven omdat Rotterdam werd gebombardeerd. „De verdedigers van Kornwerderzand konden het niet geloven, want zij hielden de Duitsers tegen.”

Drie jaar geleden verwierf het museum een bijzonder item. „Het is het uniform van sergeant-majoor Bauke de Jong. Zijn zoon heeft het aan het museum overhandigd.” De Jong was gelegerd in de Wonsstelling, vlak bij Kornwerderzand. „Terwijl de Duitsers nog niet eens in de buurt waren, raakte hij de kluts kwijt en begon hij op zijn kameraden en op burgers te schieten. Een persoon raakte daarbij gewond. Het was zo gevaarlijk dat Nederlandse troepen hem doodschoten. Dat was heel tragisch. We hebben overigens een uniform gekregen dat hij die dag niet droeg.”

Onder de bijna 20.000 bezoekers die het museum jaarlijks ontvangt, zijn veel Duitse toeristen. „Zij willen weten wat er is gebeurd.”

Deel 3 in een korte serie over oorlogsmusea.