De onderhandelaars aan de hoofdtafel van het landbouwakkoord proberen deze woensdag de knoop door te hakken. De wil om er –althans op hoofdlijnen– uit te komen is bij iedereen aanwezig. Verder is nog veel onduidelijk.

Dinsdag lekten via diverse media onderdelen van het beoogde akkoord uit. Minister Adema „baalt” daarvan en wil er niet op reageren. Ook LTO, de belangrijkste overgebleven onderhandelingspartner aan landbouwzijde, houdt zich op de vlakte. Dat er nog stevig onderhandeld wordt, wil LTO-voorman Sjaak van der Tak wel kwijt. „Het wordt woensdagavond heel laat”, voorspelt hij tegen het Reformatorisch Dagblad.

Details mogen dan nog niet bekend zijn, duidelijk is wel dat de afspraken de hele samenleving zullen raken. Zes vragen.

Wat ga ik als consument van dat landbouwakkoord merken?

Voedsel zal duurder worden. Straks liggen in de supermarkten alleen nog producten die aan een nieuwe standaard voldoen. De landbouw krijgt namelijk strengere duurzaamheidseisen opgelegd. Om daaraan te voldoen zullen sommige boeren extensiveren (minder dieren houden), anderen gaan investeren in technieken om het milieu minder te belasten met onder meer stikstof. Om het inkomen van boeren op peil te houden, zullen de prijzen van hun producten omhoog moeten.

Kan ik dan niet voor goedkoper buitenlands voedsel kiezen?

Dat is niet de bedoeling. Ook ingevoerd voedsel moet aan de nieuwe standaard voldoen, anders staan Nederlandse boeren op achterstand bij hun collega’s elders.

Ik lees dat de veestapel misschien 20 tot 30 procent zal krimpen. Loopt mijn baan gevaar?

Als u bij een bedrijf werkt dat aan de landbouw gerelateerd is, is dat niet ondenkbaar. Volgens een vuistregel zorgt elke boer voor tien andere banen. Maar in hoeverre de veestapel krimpt, is nog onduidelijk. Minister Adema wil een maximum stellen aan het aantal koeien dat boeren per hectare land mogen houden. Dat ligt lager dan het huidige gemiddelde. LTO staat een andere systematiek voor, waarbij boeren meer keuzevrijheid hebben over hoe hun bedrijf in te richten.

Boeren krijgen straks ook betaald voor natuurbeheer. Hoe zit dat?

Vlakbij beschermde, kwetsbare natuur is intensieve landbouw straks niet meer mogelijk. Boeren die op de huidige plek door willen, krijgen een vergoeding voor ”ecosysteemdiensten”: inspanningen die de natuur ten goede komen. Hoe dat geregeld wordt, is nog onduidelijk. Volgens een stuk dat de NOS in handen heeft, verwacht minister Adema hier jaarlijks structureel 600 miljoen euro voor nodig te hebben. Dat komt bovenop 6,7 miljard euro die hij sowieso zou claimen voor de maatregelen uit het landbouwakkoord. Het kabinet moet dat nog goedkeuren.

De overheid investeert miljarden, consumenten betalen mee, hoe zit het met andere partijen?

De Tweede Kamer en het kabinet willen dat supermarkten, toeleverende en afnemende bedrijven en banken een forse duit in het zakje doen. Volgens ingewijden zit de pijn nog vooral bij banken en sommige bedrijven, met name bij veevoerproducenten. Die laatsten zouden meer grondstoffen uit Europa moeten betrekken.

Het Financieele Dagblad schrijft dat de banken de komende zeven jaar 3,5 tot 4 miljard euro aan financiering beschikbaar willen stellen. Boeren die verduurzamen kunnen tegen gunstige voorwaarden geld lenen. De banken gaan geen leningen kwijtschelden en steken ook geen geld in het stikstoffonds.

Als de hoofdtafel er woensdag uitkomt, is er dan een definitief landbouwakkoord?

Nee, het moet eerst nog worden doorgerekend op milieueffecten door het Planbureau voor de Leefomgeving. Daarna volgen mogelijk nog aanpassingen. Vervolgens zullen de boerenorganisaties hun leden erover laten stemmen. Minister Adema vindt draagvlak belangrijker dan een deadline, maar hoopt er wel deze maand nog uit te zijn.