Wat was de aanleiding tot schrijven van dit boek?

„Dat waren eigenlijk de twee boeken die Paton zelf schreef. Ik kwam ze in 2021 tegen in een kringloopwinkel van Woord en Daad. Bij het lezen daarvan was ik gelijk onder de indruk. Dat lag vooral aan de omschrijving die Paton geeft van zijn jeugd in Schotland en de gedetailleerde beschrijving van de natuur en zijn leefomgeving. Ook vertelt hij over zijn eerste schreden in het onderwijs; Paton gaf les aan mijnwerkerskinderen die moeilijk gedrag vertoonden.

Daarna verhaalt hij over zijn sterke roeping om het Evangelie naar de heidenvolken te brengen. Paton beschrijft dan zijn niet-aflatende strijd tegen de duistere machten op Tanna, een eiland in de Stille Zuidzee, waar hij van 1858 tot 1862 woont en werkt onder de bevolking. Zo laat hij een visnet maken door de bevolking van Tanna. Hij is dan al aan vele doodsgevaren ontsnapt en de mensen van het eiland willen hem uit de weg ruimen. Hij leent het visnet telkens drie dagen uit, maar zorgt er toch voor dat het zaterdagavond bij hem wordt ingeleverd. Hij wil niet dat het zondags gebruikt wordt. Dat vind ik treffend, die houding.”

Hoe ging het schrijfproces?

„De eerste, ruwe tekst ontstond in de periode van april tot augustus. Achteraf zag ik dat dit precies de tijd was die Paton nodig had om destijds van Schotland naar Australië te varen. Tijdens het schrijven heb ik geprobeerd om me in te leven hoe het is om op zo’n eiland wonen en hoe het dan geweest moet zijn voor de oorspronkelijke bewoners dat er een schip met blanken aankomt. Je kunt het je nauwelijks voorstellen hoe dat was, zo’n 150 jaar geleden. Op de eilanden in de Stille Zuidzee heerste zo’n totaal andere leefwijze dan in de Europese wereld. Hoe was het voor Paton om daar te gaan leven, in een vijandige omgeving?”

Waarom is dit verhaal het waard om weer onder de aandacht gebracht te worden?

„Dat komt onder meer door de vele details die het boek geeft en hoe je ziet dat God door het Evangelie Zijn werk doet. Ik las meerdere malen de drie delen van ”Wambo”, geschreven door Piet Prins. Daar lees je prachtig hoe zo’n jongen geleidelijk tot Christus komt, uit de macht van de duisternis getrokken wordt. Onder de kannibalen in de Stille Zuidzee moet dit ook zo gegaan zijn.”

Welke wijze lessen kunnen we opdoen uit het boek?

„In ”Man van Tanna” staan gebed en vertrouwen centraal bij alles wat Paton doet. Ook heb ik bewondering voor de volharding die er bij deze Schotse zendeling geweest is, zeker als je ziet met welke omstandigheden hij te maken had.

Een andere mooie les is dat Paton door zijn verhaal over Tanna in Sydney te vertellen, de jeugd in beweging krijgt. Het plan is namelijk om een nieuw zendingsschip te laten bouwen, zodat het werk onder de heidenen kan doorgaan. Om dat mogelijk te maken, kunnen mensen een aandeel van dertig cent in het nieuwe schip kopen. Je leest dan dat vooral de kinderen en jongeren heel veel hebben bijgedragen aan de bouw van het grote zendingsschip, de Dayspring.”

Er is ook nog een tweede deel van John Paton over zijn werk op het eiland Aniwa.

„Ik heb nu niet het plan om een tweede boek te gaan schrijven over Paton. Daarbij: de boeken van Paton zelf zijn nog wel tweedehands te vinden en in ieder geval vindbaar op internet in pdf-vorm. Ik zou het toejuichen als de boeken van deze Schotse zendeling ook weer gelezen gaan worden.”