Spaarders in box 3 werden jarenlang fiscaal benadeeld doordat ze werden belast op een fictief rendement dat in de praktijk bij geen enkele bank haalbaar was. Gelukkig is de positie van spaarders inmiddels verbeterd, zij het alleen voor het spaargeld dat bij een bank staat. Wanneer je spaargeld bij een bedrijf staat, is uitgeleend aan de kerk of aan je kinderen, beschouwt de fiscus dit als een belegging en ben je belastbaar voor 6,17 procent rendement. Over dit rendement betaal je op dit moment 32 procent belasting, wat betekent dat je bijvoorbeeld bij een rente van 2 procent nauwelijks iets overhoudt.

De fiscale wetgeving gaf beleggers juist een enorm voordeel, waardoor ze jarenlang konden profiteren van hoge rendementen terwijl het fictieve rendement veel lager was. Maar inmiddels is het fictieve rendement flink verhoogd, terwijl de daadwerkelijke rendementen op beleggingen tegenvallen. Beleggers ervaren nu de nadelen waar spaarders jarenlang mee te maken hadden.

Veel mensen vinden het vreemd dat de systematiek hetzelfde is gebleven, hoewel de Hoge Raad eind 2021 heeft geoordeeld dat het fictieve rendement voor spaarders niet juist was. Het huidige systeem dient echter als overbruggingsoplossing om tegemoet te komen aan spaarders.

Er wordt gewerkt aan een nieuw systeem gebaseerd op werkelijk rendement: de vermogensaanwasbelasting. Dit houdt in dat je 34 procent belasting betaalt over de stijging van de waarde van je beleggingen. Als bijvoorbeeld de waarde van je beleggingen met 20.000 euro stijgt, betaal je hierover straks 6800 euro belasting. Dit is geen probleem bij aandelen, omdat je dan simpelweg een deel kunt verkopen om met de opbrengst daarvan de belasting te betalen. Bij vastgoed is dit echter veel ingewikkelder: je kunt bijvoorbeeld niet zomaar een deel van je tweede huis verkopen.

De aantrekkelijkheid van beleggen in box 3 is al aanzienlijk verminderd en de nieuwe plannen doen daar nog een schepje bovenop. Door de chaos bij de Belastingdienst zal het naar verwachting langer duren voordat nieuwe wetgeving wordt ingevoerd.

Zodra de vermogensaanwasbelasting is ingevoerd, verwacht ik dat lijfrentes voor pensioenplanning aantrekkelijker zullen worden. Het nadeel van een lijfrente –vergeleken met box 3– is dat je kapitaal geblokkeerd staat en pas op de pensioengerechtigde leeftijd kan worden uitgekeerd. Maar beleggen is iets voor de lange termijn en past goed bij een product als een lijfrente. Met lijfrentes ben je namelijk niet langer gebonden aan jaarlijkse belastingen over je werkelijke rendement en bovendien bieden ze andere voordelen, zoals fiscale aftrekbaarheid van de premie en meer veiligheid bij faillissement. Ook komt er een nieuwe pensioenwetgeving waarbij de mogelijkheid om gebruik te maken van een lijfrente fors wordt verruimd.

De auteur is Master of Financial Planning.