De Tweede Wereldoorlog trok diepe sporen in de wereld, in Europa, in eigen land. De gevolgen zijn voelbaar tot op de dag van vandaag, hoewel zij die het bewust meemaakten minder talrijk worden. Des te belangrijker dat de herinnering aan het allesverwoestende en voor het huidige Europa zo bepalende oorlogsgeweld levend blijft. Opdat we niet vergeten. Het pleidooi van het Nationaal Comité 4 en 5 mei om juist jongeren te betrekken bij de organisatie van herdenkingsplechtigheden verdient daarom alle steun.

Hoopgevend is in dat licht dat het draagvlak en de belangstelling voor de dodenherdenking op 4 mei eerder toeneemt dan afneemt. En hoewel het niet overal meevalt om een volwaardige plechtigheid te organiseren vanwege een gebrek aan vrijwilligers, blijken er elk jaar nog monumenten én herdenkingen bij te komen.

Opvallend is dat een groeiend aantal mensen aangeeft behoefte te hebben om ook slachtoffers van andere oorlogen dan de Tweede Wereldoorlog te herdenken. Ongetwijfeld onder invloed van de strijd in Oekraïne nam de steun voor meer aandacht voor andere oorlogen toe, zo bleek eerder deze week uit het jaarlijkse Nationaal Vrijheidsonderzoek.

Datzelfde onderzoek laat zien dat steeds meer mensen bang zijn dat de oorlog in Oekraïne zich uitbreidt naar Nederlands grondgebied, of dat Nederland betrokken raakt bij een conflict elders. De angst voor oorlog nam het afgelopen jaar sterk toe, evenals het gevoel dat onze vrijheid steeds minder vanzelfsprekend is.

Hoewel angst een slechte raadgever is, helpt een dag als 4 mei om aan die gevoelens uiting te geven. Belangrijk daarbij is wel om blijvend een grote plaats in te ruimen voor de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust. Om elkaar juist in het herdenken van die verschrikkingen uit het verleden de spiegel voor te houden, en om ook nieuwe generaties te leren dat er maar weinig voor nodig is om mensen, bevolkingsgroepen, landen tegen elkaar op te zetten. Daarmee is een dodenherdenking in het huidige politieke en maatschappelijke klimaat bepaald geen overbodige plechtigheid.

Juist in de sterk polariserende samenleving van nu zijn dagen van herdenken van onschatbare waarde. Ze dragen bij aan een gevoel van gezamenlijkheid, van een gedeeld verleden, hoe pijnlijk ook. Verbondenheid in herdenken kan helend werken, zeker in een tijd die losgeslagen lijkt van alles wat houvast biedt. Blijvende aandacht voor zowel 4 als 5 mei is daarom broodnodig.

Noodzakelijker nog is dat het herdenken van de doden overgaat in het overdenken van eigen sterfelijkheid. Om vanuit dat besef heling te zoeken in Jezus Christus, Die de dood overwon en daarmee de angel wegnam uit alle menselijke angst.