Wel kochten we de eerste maanden van dit jaar wat minder nieuwe spullen dan een jaar geleden, zo blijkt uit de kersverse detailhandelscijfers van het eerste kwartaal. Door de gestegen prijzen behaalden ondernemers weliswaar een hogere omzet, maar consumenten kochten minder of eenvoudigere producten in bijvoorbeeld de supermarkt of meubelzaak. Ook verbruikten we minder energie, waarbij het hielp dat de wintermaanden minder koud waren dan gemiddeld.

Maar van een massale kopersstaking is zeker nog geen sprake. Sterker nog, vergeleken met dezelfde periode in de jaren vóór de coronapandemie kochten we het afgelopen kwartaal toch nog net ietsje méér.

Daarnaast zien we een flinke stijging van de consumptie van diensten. Zodoende zit het totale consumptiemandje van huishoudens (goederen én diensten) aan het begin van het jaar dus toch weer net wat voller dan in het verleden. Blijkbaar willen we zo graag weer uitgaan en met vakantie dat we maar op de koop toe nemen dat alles duurder is geworden.

Die prijsstijgingen worden deels gecompenseerd door een combinatie van gestegen lonen, uitkeringen en overheidsmaatregelen zoals het energienoodfonds en het energieprijsplafond. Ook zijn we meer gaan werken, want zowel de arbeidsparticipatie als het gemiddelde gewerkte aantal uren zijn voor alle leeftijdsgroepen gestegen.

Dat we iets in te halen hebben, blijkt ook uit ons onderzoek naar brede welvaart, een maatstaf die meer omvat dan alleen economische indicatoren. Brede welvaart gaat ook over sociale contacten, subjectief welzijn, persoonlijke ontwikkeling en maatschappelijke betrokkenheid. En juist op die niet-economische dimensies hebben we tijdens corona behoorlijk ingeleverd. Het is dus niet zo vreemd dat we graag weer op pad gaan om leuke dingen te doen.

Een consumptiepatroon van minder spullen en meer diensten zorgt nog niet direct voor milieu- of klimaatwinst. Want één verre vliegvakantie veroorzaakt meer CO2-uitstoot dan een jaar autorijden of je huis verwarmen. Zo bezien is het opmerkelijk dat in de nieuwste klimaatplannen van het kabinet de benzine wel duurder wordt, maar er bijvoorbeeld geen extra belasting komt op verre vliegreizen.

Economen pleiten er al jaar en dag voor om goederen en diensten die schade veroorzaken aan bijvoorbeeld gezondheid of klimaat eerlijk te beprijzen. Zo worden vooral de meest schadelijke producten en diensten een stuk duurder en zal de consument daar een onsje minder van kopen.

De auteur is econoom bij RaboResearch