De farmaceutische industrie vindt voor steeds meer aandoeningen een geneesmiddel, maar verdient ook fors aan de steeds duurdere behandelingen. EU-landen worstelen om de zorgkosten te kunnen blijven opbrengen.

Fabrikanten brengen daarnaast geavanceerde medicijnen vaak alleen uit in de grootste en winstgevendste lidstaten en laten patiënten in pakweg Malta eindeloos wachten. Ook halen ze geregeld hun neus op voor de productie van weinig lucratieve of modieuze medicijnen, waardoor patiënten soms zonder komen te zitten. In Nederland werden afgelopen jaar tekorten aan meer dan 1500 medicijnen gemeld, waaronder veelgebruikte cholesterolremmers en epilepsiemiddelen.

De EU wil concurrerende fabrikanten daarom al na acht jaar toestemming geven een nieuw medicijn ook te gaan maken. Dat is nu nog tien jaar. Dat moet de prijs drukken en een middel breder beschikbaar maken, denkt het dagelijks bestuur van de EU.

Maar fabrikanten kunnen hun exclusieve verkooprechten juist verlengen door een middel bijvoorbeeld in alle EU-landen aan te bieden. Als ze aan alle wensen van de commissie voldoen zouden ze hun monopolie zelfs twaalf jaar mogen houden. Voor zogeheten weesmedicijnen, voor heel zeldzame aandoeningen, kan dat oplopen tot dertien jaar.

De commissie wil zo voorkomen dat farmaceutische bedrijven, die steevast klagen dat ze hun vindingen anders niet terugverdienen, vertrekken uit Europa. De EU moet juist minder afhankelijk worden van het buitenland. Zeker van bijvoorbeeld China en India, waar nu nog veel medicijnen en grondstoffen daarvoor vandaan komen, vindt de commissie.

Om EU-landen te helpen om een betere prijs te bedingen, moeten farmaceuten opener zijn over wat de ontwikkeling heeft gekost, stelt de commissie voor. Ook wat overheden of bijvoorbeeld universiteiten daarvan al voor hun rekening hebben genomen. Toezichthouder EMA moet sneller gaan werken zodat nieuwe middelen vlugger in het schap belanden. Ook een digitale bijsluiter en soepeler regels voor het testen van medicijnen moeten tijd en geld schelen.

De commissie moet de EU-landen en het Europees Parlement nog voor de nieuwe regels zien te winnen. Dat kan, nu Europese politici zich opmaken voor het volgende verkiezingsjaar, nog wel tot 2025 duren.