De AFM waarschuwt dat verzekeraars straks zomaar de premies flink op zouden kunnen voeren, bijvoorbeeld als verzekeraars op basis van allerlei data zien dat een bepaald persoon niet zo snel geneigd is om kritisch verschillende polissen te gaan vergelijken. Dit scenario kwam naar voren uit een vooruitblikkende analyse van de AFM over hoe de verzekeringsmarkt er over tien jaar uit zou kunnen zien.

Wanneer er steeds meer gebruik wordt gemaakt van data en slimme algoritmes kan dat voordelen hebben, geeft de financiële waakhond aan. Dan kan een product echt op iemands wensen en behoeften afgestemd worden. En zoiets zou in het geval van autoverzekeringen bijvoorbeeld ook risicovol rijgedrag kunnen ontmoedigen. Er zijn nu al polissen waarbij ook rekening gehouden wordt met iemands rijgedrag.

Maar er kan dan ook een groep consumenten ontstaan die naar verhouding een zeer hoge premie zou moeten betalen en hierdoor eigenlijk onverzekerbaar is geworden. Dit kan bijvoorbeeld als zij door de algoritmes steevast in een hoge risicocategorie worden ingeschaald. Volgens de AFM zou de overheid kunnen nadenken over het instellen van een vangnet of een verplichting voor verzekeraars om ze toch te bedienen.

Ook wijst de toezichthouder op bijkomende dilemma’s als het gaat om privacy. Welke gegevens zouden verzekeraars bijvoorbeeld allemaal mogen gebruiken? Als je daar geen grenzen aan stelt zou het namelijk kunnen dat iemands premie straks omhoog gaat, niet vanwege zijn risicoprofiel, maar omdat de computer uit data kan opmaken dat deze consument een hoge betalingsbereidheid heeft.

In een toelichting zegt AFM-topvrouw Laura van Geest dinsdag dat de aanhoudende crises van de laatste tijd, zoals de recente onrust in de bankensector, de politiek niet moeten afleiden van het maken van plannen en beleid voor de langere termijn. „We raken soms echt in crisismode”, benadrukt ze. Maar daardoor zouden zaken die op het eerste gezicht niet zo urgent lijken naar de achtergrond dreigen te verdwijnen.

Met betrekking tot de verzekeringsmarkt wil de AFM alvast het maatschappelijke debat op gang brengen. „Wie niet nadenkt over de lange termijn, bijvoorbeeld op het gebied van digitalisering, wordt straks verrast door ontwikkelingen.”