Plukjes haar Beethoven geven nieuwe inzichten over dood componist
Ludwig van Beethoven had volgens onderzoekers die zijn DNA hebben doorgelicht een genetische aanleg voor leveraandoeningen. De wereldberoemde Duitse componist (1770-1827) leed vermoedelijk in de laatste maanden voor zijn dood ook aan een infectie met het hepatitis B-virus.
Die combinatie, mogelijk verergerd door zijn drankgebruik, levert een „plausibele verklaring” voor de ernstige leverziekte die Beethoven uiteindelijk fataal werd, concluderen de wetenschappers.
Enkele plukjes haar die „vrijwel zeker” uit de kenmerkende haardos van Beethoven afkomstig waren, vormden de basis voor de studie. Die stond onder leiding van de Universiteit van Cambridge. Verder werkten onder anderen onderzoekers uit Bonn, de geboortestad van de componist, Leuven en het Amerikaanse San Jose eraan mee.
De wetenschappers konden Beethovens gezondheidsproblemen niet onomstotelijk verklaren, maar ze vonden dus wel duidelijke aanwijzingen. Voor het geleidelijke verlies van zijn gehoor is in het genetische materiaal geen verklaring gevonden. De onderzoekers sluiten niet uit dat nieuwe technieken daar in de toekomst alsnog meer duidelijkheid over zullen geven.
Beethoven leed als twintiger al aan gehoorproblemen. Die namen geleidelijk toe, totdat hij rond 1818 vrijwel niks meer kon horen. Dat weerhield hem er overigens niet van om muziek te blijven componeren.
Dat de Duitse virtuoos geregeld alcohol dronk, is onder meer bekend door wat hij daar zelf over opschreef. Naar de standaard van 19e-eeuws Wenen, waar Beethoven woonde en werkte, viel zijn drankgebruik mogelijk relatief mee, maar waarschijnlijk ging het volgens de wetenschappers wel om hoeveelheden „waarvan we vandaag de dag weten dat die schadelijk zijn voor de lever”.
Omdat de man tijdens zijn leven veel last had van maag-darmproblemen, is zijn DNA ook onderzocht op aanwijzingen voor lactose-intolerantie en prikkelbaredarmsyndroom. De uitkomst is dat dit beide „zeer onwaarschijnlijk” is. Beethoven werd door genetische factoren waarschijnlijk eerder beschermd tegen een prikkelbare darm.
Tijdens het onderzoek is ook gebleken dat twee haarplukjes die aan Beethoven waren toegeschreven helemaal niet van zijn hoofd afkomstig zijn. Een haarplukje dat eerder leidde tot de theorie dat Beethoven door loodvergiftiging stierf, blijkt afkomstig van een vrouw. Daarmee kan deze theorie volgens de onderzoekers worden afgeschreven.
