Dat valt te lezen in een maandag openbaar gemaakt advies. De Raad schrijft dat de vermogensongelijkheid slechts „in zeer beperkte mate” wordt verkleind als gevolg van een te introduceren belasting op rijkdom.

PvdA, GroenLinks, SP, PvdD en het lid-Gündoğan hebben samen een wetsvoorstel geschreven waarmee ze rijken zwaarder willen belasten. Deze partijen zouden een extra belasting willen introduceren voor iedereen met meer dan 100.000 euro vermogen. De extra belasting zou gelden voor spaargeld, vakantiehuis, beleggingspand(en), aandelen en obligaties, maar niet voor een eigen woning, pensioenvermogen of bedrijfsvermogen in box 2.

De Raad van State komt echter tot de conclusie dat dit plan de meest vermogenden nauwelijks raakt, maar vooral middengroepen. Ouderen met een klein pensioen die leven van de opbrengst van hun woning die ze verkocht hebben, worden door het voorstel „dubbel belast”. Zij betalen al inkomstenbelasting over hun vermogen en daar zou deze belasting nog bovenop komen.

Dat de meest vermogenden geen last hebben van het wetsvoorstel van de linkse partijen, komt volgens de Raad door ontwerpkeuzes. De vermogensbelasting zou in opzet alleen gelden voor box 3-vermogen. Mensen die een aanmerkelijk belang hebben in een onderneming, ook wel box 2-vermogen, laten de initiatiefnemers buiten beschouwing. Die keuze verijdelt dat het wetsontwerp iets bijdraagt aan het verminderen van de vermogensongelijkheid. Eerder onderzoek toonde bijvoorbeeld aan dat de 10 procent meest vermogenden 96 procent bezitten van het aanmerkelijk belang vermogen in Nederland.

De linkse partijen waren zich bij het opstellen van hun wetsvoorstel bewust van deze zwakte. Zij redeneren echter dat een meer complete vermogensbelasting een „complexe stelselwijziging” zou vereisen die onmogelijk op korte termijn kan plaatsvinden.

Vermijden

De Raad legt ook de vinger bij belastingvermijding: meer vermogenden zouden de taks „eenvoudig kunnen vermijden”. Rijken zouden er bijvoorbeeld voor kunnen kiezen hun vermogen in buitenlands vastgoed te gaan investeren of te emigreren. Belastingontwijking was een van de redenen om bij de herziening van het belastingstelsel de vermogensbelasting af te schaffen.

Tot slot wijst de Raad erop dat een vermogensbelasting bovenop de bestaande box 3-belasting op gespannen voet staat met het eigendomsrecht. In het verleden bestonden beide belastingen ook naast elkaar, echter toen was de belastingafdracht van beide belastingen gezamenlijk gemaximeerd. Zo’n afroming hebben de linkse partijen niet in hun wetsontwerp opgenomen.

De wens om rijken zwaarder te belasten is sterker gaan leven bij linkse partijen sinds het debat hierover de afgelopen tijd is aangezwengeld. Daar heeft onder meer het Kerstarrest aan bijgedragen, waardoor de box 3-belasting in z’n oorspronkelijke vorm niet meer mag blijven bestaan. Ook blijkt uit vorig jaar verschenen onderzoeken dat de sterkste schouders in Nederland niet de zwaarste lasten dragen.