„There ain’t no such thing as a free lunch” , zeggen de Amerikanen. Ofwel: een gratis lunch bestaat niet. In goed Nederlands: voor niets gaat de zon op. Voor alle andere zaken geldt namelijk: er is altijd een prijs, direct of indirect.
Daar moest ik aan denken toen in het weekeinde van 11 en 12 maart de Amerikaanse autoriteiten een grootschalige run op de banken moesten voorkomen. Dat gevaar ontstond nadat een relatief kleine bank, de Californische Silicon Valley Bank (SVB), in problemen toen haar rekeninghouders geld kwamen halen. Vrij snel kwam het bericht dat er aan de andere kant van het land, in de staat New York, ook een kleinere bank in moeilijk vaarwater was aanbeland. Daarop besloten de beleidsmakers in Washington alle tegoeden in plaats van alleen die tot 250.000 dollar, te garanderen.
Het zou, aldus de Amerikaanse overheid en de centrale bank, de belastingbetaler niets kosten. Een geruststellende gedachte in een land waar de inwoners wars zijn van oplopende lasten. Geruststellend of niet, onjuist is het wel.
De kosten om alle tegoeden te garanderen als een bank omvalt, komen voor de rekening van alle Amerikaanse banken samen. Door de tegoeden te garanderen, neemt de kans toe dat de Amerikanen niet massaal hun geld van de bank zullen halen. Dus je kunt zeggen dat daarmee de kosten voorkomen worden.
Toch is de belastingbetaler de klos, ook als er geen bankenrun ontstaat. Dé reden waarom de genoemde banken in problemen kwamen, is de stijgende rente. En die op zijn beurt is vooral het gevolg van de renteverhogingen door de Amerikaanse centrale bank, de Fed. Nu die renteverhogingen pijn beginnen te doen, verwachten analisten en beleggers dat de Fed de rente niet veel verder zal opkrikken en later dit jaar zelfs zal verlagen.
Dat betekent dat de bank de rente niet naar het niveau zal brengen dat nodig is om de zeer hoge inflatie daadkrachtig aan te pakken. Dat niveau ligt in de VS volgens schattingen tussen 6 en iets meer dan 7 procent. En dát op zijn beurt houdt in dat de kans, die al aanzienlijk was, verder toeneemt dat de inflatie nog langer veel te hoog zal blijven. Langdurig een zeer hoge inflatie is een enorme rekening voor de belastingbetaler. Inflatie wordt niet voor niets een onzichtbare belasting genoemd.
Dus het klopt dat de Amerikaanse belastingbetaler niet te maken krijgt met directe kosten. Maar wat voor het gemak verzwegen werd, is dat de indirecte kosten van de genoemde redding, uitgesmeerd over een lange periode, aanzienlijk kunnen zijn.
De auteur is hoofdeconoom bij OHV Vermogensbeheer.
