De videobeelden op sociale media zijn weerzinwekkend. Russische militairen houden de gevangengenomen Oleksandr Matsievski onder schot. In modderig gebied blikt de Oekraïner onverschrokken in de camera en neemt hij een trekje van zijn sigaret.

„Slava Ukraini”, roept hij dan. Glorie aan Oekraïne. Onbekenden schieten hem onmiddellijk door hoofd met een salvo van een automatisch wapen. „Sterf”, schreeuwt een stem, hoogstwaarschijnlijk van een Rus.

Het videootje van amper 12 seconden flitst direct de wereld over. Slachtoffers van oorlogsmisdaden krijgen een gezicht.

Matsievski is afkomstig uit Nizhyn, een dorp 190 kilometer noordoost van Kiev. De militair van het 163e bataljon, afgestudeerd aan de technische universiteit, meldt zich op de eerste dag van de invasie in het leger. Hij bouwt stellingen, loopt wacht en vult molotovcocktails.

Begin maart krijgt Matsievski een opleiding tot scherpschutter bij het Territoriaal Defensie Bataljon. In december vertrekt hij richting oorlogsgebied in de Donbas. Oleksander verzwijgt voor zijn moeder dat hij naar het front gaat. Om haar niet bezorgd te maken.

Op 29 december belt hij haar, meldt het Oekraïense leger op Facebook. Het blijkt hun laatste gesprek. Het dringt tot Paraskovia Mihailovna door dat haar zoon actief is aan het front. „Mam, ik zal me nooit overgeven”, verklaart Matsievski dapper.

Dan wordt het stil. Totdat de video van de executie opduikt. De moeder herkent haar zoon op de hartverscheurende beelden. Zoon Mykhailo herkent zijn vader. „Ik zag hoe mijn vader werd vermoord.”

De exacte toedracht van de oorlogsmisdaad is niet duidelijk. Bekend is dat Matsievski en vier kameraden eind december zware gevechten voeren in Soledar bij Bachmoet. Rond 12.00 uur valt het contact weg. Oekraïense versterkingen weten hen niet te bereiken.

Hoe en wanneer Matsievski is gevangengenomen, is onbekend. Alle Oekraïense getuigen zijn gedood of worden vermist. Tijdens een gevangenenruil wordt zijn lichaam overgedragen aan de familie. „We zullen de moordenaars vinden”, belooft president Zelenski. Minister Koeleba roept de hulp in van het Internationaal Strafhof. Overigens maken beide partijen zich schuldig aan oorlogsmisdaden.

De Russen verspreiden de video kennelijk in een poging Oekraïense militairen af te schrikken en de bevolking te demoraliseren. Het tegenovergestelde vindt plaats. Matsievski –toonbeeld van onverzettelijkheid– groeit uit tot volksheld en nationalistisch symbool. Oekraïners sturen bewerkte afbeeldingen van de militair rond. Met de leus Slava Ukraini. En het bijbehorende antwoord: Gerojam slava. Glorie aan de helden.