Gewoon gastvrij in individualistisch Praag
We wonen volgende maand tien jaar in Praag. Toch zijn er momenten waarop we ons nog een vreemde eend in de bijt weten. Je huis en leven openstellen voor anderen is iets wat in de Tsjechische cultuur heel anders werkt.
In veel opzichten is de Tsjechische samenleving –zeker die van Praag– zeer individualistisch. In slechts dertig jaar trokken het consumentisme en het progressieve denken diepe sporen in de maatschappij. In dit land wortelt dit denken niet in het calvinisme of de VOC-mentaliteit, maar in wantrouwen jegens elkaar. Het communisme heeft ervoor gezorgd dat mensen erg op zichzelf leven, vrienden buitenshuis ontmoeten, en zich niet makkelijk geven in relaties.
Wij zien het als onze opdracht om ons huis, ons hart en ons leven open te stellen voor de mensen in de buurt, de Tsjechen met wie we werken. Gewoon gastvrij. Maar dat blijkt moeilijk.
Aanknopingspunt
Pas na twee jaar kwam onze buurvrouw voor het eerst op de koffie. Inmiddels hebben we goede vrienden gemaakt en voelen we de eenzaamheid nog maar sporadisch. Maar het blijft wel een zoektocht naar hoe we gastvrijheid gestalte kunnen geven.
Eén voor de aanknopingspunten vonden we in de taal. Toen we net aangekomen waren, begrepen we niet zoveel van de preken in de kerk. Gelukkig was er een oudere vrouw in de gemeente die goed Engels sprak en bij haar controleerde ik af en toe wat ik had gehoord.
„Begreep ik het goed dat het vandaag over gastvrijheid ging?”, vroeg ik haar.
„Nee, hoezo?”, reageerde ze. „Ik hoorde het woord ”hospodin” nogal vaak”, probeerde ik voorzichtig. Ik vermoedde een relatie met het Latijnse woord ”hospes”, waar ook het Engelse woord ”hospitality” vanaf is geleid. „Ah, ”hospodin”.” Haar ogen lichten op. „Nee, daarmee wordt de Heere God bedoeld!” De verbondsnaam, het onuitsprekelijke JHWH. Wat een fout, maar ook: hoe merkwaardig!
Thuis check ik het woordenboek. En inderdaad staat het woord ”hospodin” daar in hetzelfde rijtje als de ”kroeg” en ”waardin”. Is God Zelf de gast-Heer van Zijn kerk? Een gedachte om even bij stil te staan. Wat zegt het over Wie God is, en over hoe wij als christenen in de samenleving staan?
Gastvrij
En dus blijven we stug volhouden. Donderdagavond is onze ”open tafel”-avond, waarop mensen mogen aanschuiven. Maar hoe vaak we dit ook tegen onze Tsjechische kennissen zeggen, ze lopen de deur nog niet plat. Vaak komt er een vorm van transactioneel denken in mee en hebben ze het gevoel dat ze ons terug moeten uitnodigen.
En daarom zetten we bezoekers graag koffie voor in oude mokken van de HGJB-actie ”Gewoon Gastvrij”. „Wat staat er?”, willen onze bezoekers weten. En dan vertellen we over het belang van gastvrijheid. Dat wij genieten van bezoek en vriendschap. Dat we dat elkaar genade mogen schenken, omdat we een Hospodin, hebben, een Heere Die de gastvrijheid zelve is!
Leendert Wolters (1980) is getrouwd met Nelleke. Uitgezonden door de GZB, wonen zij met hun kinderen sinds 2013 in Praag. Leendert is werkzaam bij de Tsjechische Evangelische Alliantie en kerkplanter bij Network Praha.
