Volgens de SER heeft de overheid een voorbeeldrol als het gaat om goede arbeidsomstandigheden. „Concurrerende arbeidsvoorwaarden zijn nodig, net als meer duidelijkheid en continuïteit in beleid en financiering”, staat in het advies. Nu lopen delen van de publieke sector vast, zoals lange wachttijden bij de kinderopvang en uitval van zorg. Ook neemt de werkdruk toe door de „problematisch” krappe arbeidsmarkt, wat vervolgens ook doorwerkt in belemmeringen voor de economie en een lagere welvaart.

De SER adviseert het kabinet om vooral te focussen op de haalbaarheid van beleid. „Niet alleen moet (meer uren) werken aantrekkelijker worden, ook is gerichte sturing nodig om het werk slimmer en innovatiever te organiseren rond de schaarse menskracht. Daarbij hoort een vermindering van bureaucratie en complexe regelgeving.”

Volgens de raad moet het kabinet werk maken van het meer uren laten maken door deeltijders, gepensioneerden en statushouders. „Tot slot kan gericht worden gekeken naar de mogelijkheden en meerwaarde van arbeidsmigratie van vakmigranten.”

„Hoewel het aantal vacatures inmiddels iets daalt, valt te verwachten dat de arbeidsmarkt in deze sectoren krap blijft”, schetst de SER. „Veel oudere werknemers zullen tussen 2025 en 2030 met pensioen gaan. Hun uitgavenpatroon en in het bijzonder de (zorg)behoeften zullen de vraag naar arbeid verder doen groeien. Ook de kabinetsplannen voor verduurzaming, woningbouw en defensie zullen leiden tot extra druk op de arbeidsmarkt.”

De SER vindt ook dat ministeries, sectoren en organisaties beter moeten samenwerken om de problemen in de publieke sector tegen te gaan en om „concurrentie om schaars personeel te helpen voorkomen”. Daar sluit vakbond FNV zich bij aan. „Misschien is een minister van Publieke Sectoren zo’n slecht idee nog niet”, aldus bestuurslid Bas van Weegberg.

De bond onderschrijft ook het advies over betere arbeidsvoorwaarden. „‘Er is te lang vertrouwd op de intrinsieke motivatie van agenten, verpleegkundigen, gemeenteambtenaren, onderwijzers, rechters en militairen. Te lang is de sector niet aantrekkelijk genoeg gemaakt en dat is wel heel hard nodig. Niet alleen om nieuwe mensen te trekken, maar juist ook om ze te behouden”, aldus Van Weegberg.