Het meldpunt, dat in januari 2021 van start ging, is een initiatief van de Gereformeerde Gemeenten (in Nederland) en de Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland. „We bieden gemeenteleden de mogelijkheid om vertrouwelijk te praten over ervaringen met seksueel misbruik binnen kerkelijke gezagsrelaties. Daarbij kan het gaan om ambtsdragers, maar ook leiders van een jeugdvereniging of bezoekbroeders”, zegt coördinator Maria Vermeulen.

In de praktijk werd het Meldpunt SMRK, dat mede wordt bemenst door professionals van De Vluchtheuvel, KOC Diensten en Stichting Schuilplaats, ook al snel gevraagd om „mee te denken in situaties van seksueel misbruik binnen gezinnen en families. Daardoor is ons mandaat verbreed, zodat we ons ook op hierop kunnen richten”, zegt Vermeulen.

Sinds de start werd het meldpunt zo’n zestig keer benaderd over uiteenlopende situaties van misbruik, die in sommige gevallen al geruime tijd geleden hadden plaatsgevonden. „Dat is veel, maar tegelijk vrezen we dat het een topje van de ijsberg is, want we hebben nog weinig aan publiciteit gedaan.”

Vanaf dit jaar breidt het meldpunt zijn activiteiten uit. Zo werd er twee weken geleden voor het eerst een webinar georganiseerd, waaraan zo’n 150 mensen deelnamen. Donderdag wordt de onlinesessie herhaald. „Ik hoop dat er weer 150 personen aanhaken”, zegt Vermeulen, die het webinar verzorgt.

Wat is het doel van het webinar?

„We proberen hiermee het thema seksueel misbruik op de agenda van de plaatselijke kerken te krijgen. Het is nog steeds een onderwerp waar velen in de kerk met een boog omheen lopen en waarvan men het liefste denkt: dat komt bij ons niet voor. Dan zie je het gevaar niet, maak je geen beleid om misbruik te voorkomen en word je erdoor overvallen als je er toch een keer mee te maken krijgt. Met de webinars willen we een gevoel van urgentie creëren: denk over het thema na en maak een beleid dat is gericht op een veilige gemeente en veilige gezinnen.”

Wat voor vragen en reacties kreeg u zoal rond het eerste webinar?

„Zowel tijdens het webinar als via een enquête na afloop kregen we veel aanmoedigende reacties: Ga hier vooral mee door. Meerderen gaven aan: veel informatie was nieuw voor mij en ik besef nu dat we ons hier echt in moeten gaan verdiepen. Enkele slachtoffers noemden het positief dat ze voor hun gevoel een stem kregen.

In de vragen kwam vooral het aspect vergeving terug. Vergeving is een belangrijke Bijbelse notie, maar bij seksueel misbruik wordt het vaak te snel naar voren gebracht en heeft het soms een toedekkende functie: als iets wordt vergeven, hoeven we het er verder niet meer over te hebben. We willen dit thema de komende tijd –ook theologisch– verder uitdiepen en daar een goed doordachte publicatie over schrijven.”

Staan er nog meer nieuwe initiatieven op stapel?

„We willen meerdere publicaties uitgeven, bijvoorbeeld ook over een Bijbelse bejegening van slachtoffers en daders. En we beginnen dit jaar met het aanbieden van trainingen voor plaatselijke vertrouwenspersonen, waarbij we gebruik mogen maken van materiaal van andere kerkelijke meldpunten. Het gaat om mensen in de lokale gemeente die geen deel uitmaken van de kerkenraad. Zij kunnen het onderwerp misbruik op de agenda zetten en houden, en bijvoorbeeld verenigingen bezoeken om over veiligheid in de gemeente te praten. Gemeenteleden kunnen hen bovendien gemakkelijk benaderen als ze bijvoorbeeld een niet-pluisgevoel hebben.

Ik schat dat op dit moment 10 procent van de gemeenten uit de achterban van ons meldpunt een vertrouwenspersoon heeft. We pleiten sterk voor het aanstellen van zulke personen. Het is heel belangrijk dat er plaatselijke ambassadeurs zijn als het om het thema veiligheid in de kerk gaat.”

U bent vanaf het begin bij het meldpunt betrokken. Wat raakt u het meest in dit werk?

„De eenzaamheid waarin slachtoffers die hun verhaal vertellen soms lange tijd hebben verkeerd, raakt me enorm. Je kunt jarenlang in een gemeente of een familie functioneren met een groot, kwetsbaar geheim waarin je gevangen zit. Ik was al bekend met de grote impact van seksueel misbruik, maar het is elke keer weer pijnlijk, ernstig en verdrietig om verhalen van slachtoffers te horen, evenals de reacties van omstanders die het voor hen soms nog moeilijker maken dan het al is.”

meldpuntrefkerken.nl