De christendemocraten in Beieren noemen Berlijn „een mislukte deelstaat”. De zuidelijke regio maakt jaarlijks 3,6 miljard euro naar de hoofdstad over in het kader van de Länderfinanzausgleich. Bij de Länderfinanzausgleich worden de financiën tussen de deelstaten herverdeeld en betalen de rijke Länder voor de arme. Al het geld dat naar Berlijn wordt overgemaakt verdwijnt naar het idee van München en omgeving in een bodemloze put.

„Het lijkt wel of wij de barmhartige Samaritaan van Duitsland zijn”, klaagde de Beierse premier Markus Söder vorig jaar oktober op de CSU-partijdag. Hij rekende voor dat iedere burger uit Beieren circa 1000 euro betaalt voor een inwoner uit Berlijn.

Chaos

Is Berlijn een mislukte deelstaat? Dat is misschien wat overdreven, maar er gaat veel mis in de Duitse hoofdstad. Daarop wijzen ook de verkiezingsleuzen van de verschillende partijen. De christendemocraten (CDU) roepen dat zij nodig zijn: ”Opdat Berlijn functioneert”. En de Groenen zijn onmisbaar: ”Voor een functionerende stad”.

Dat de inwoners van Berlijn zondag mogen stemmen hangt samen met de chaos die er heerste bij de verkiezingen van 26 september 2021. In diverse stemlokalen waren op die dag te weinig biljetten. Aanvullen ging niet omdat grote delen van de stad waren afgezet vanwege de marathon die op de dag van de verkiezingen werd gelopen. Veel kiezers kwamen door de hekken te laat bij het stembureau, die om 18.00 uur sloten. Buitenlandse journalisten dachten bij de toestanden die ze zagen dat ze in een ontwikkelingsland waren aanbeland.

Het was niet de eerste keer dat Berlijn in zijn hemd stond. Het vliegveld Berlijn Brandenburg ging in 2020 open. Dat was veertien jaar later dan gepland. De kosten waren bovendien drie keer zo veel als begroot. Wie een paspoort of ID-kaart wil aanvragen kan pas over zes weken op het stadhuis terecht. De ambtenaren hebben de naam uiterst traag te werken.

In het Berlijnse stadsdeel Neukölln vielen oudejaarsnacht groepen jongeren met een migratie-achtergrond niet alleen de politie aan, maar ook brandweerlieden en reddingswerkers. Ze gebruikten hiervoor stenen, staven, vuurpijlen en signaalpistolen. Diverse agenten en brandweerlieden raakten gewond. Het probleem met de jongeren is al langer bekend, maar het stadsbestuur doet er niets aan.

Voortmodderen

Deskundigen wijten de chaos in Berlijn voor een belangrijk deel aan de bestuurlijke inrichting. Er zijn diverse niveaus die allemaal willen meepraten en -beslissen. Dit leidt ertoe dat zaken lang duren en nogal eens vastlopen. De liberale FDP stelt daarom voor een van de tussenlagen, die van de districtraadsleden, af te schaffen. Lijsttrekker Sebastian Czaja zei vorige week tegenover het magazine Cicero: „Niemand wil echt beslissen, niemand wil verantwoording nemen. Iedereen wil liever een ander de verantwoording in de schoenen schuiven. Dit werkt verlammend en remt enorm. Wij hebben nu vier verschillende bestuurlijke eenheden die over een toilet op een school beslissen.”

Het voorstel van Czaja maakt weinig kans van slagen. Groenenlijsttrekker Bettina Jarasch gaat „nooit van haar leven” mee met het voorstel. CDU-lijsttrekker Kai Wegner wil wel wat doen, maar concreet laat hij zich niet vastleggen. Dus zal er niets veranderen, want voor dergelijke wijzigingen is een twee derde meerderheid in het stadsparlement nodig.

Het blijft voortmodderen in Berlijn, zo is de verwachting. Te meer daar er geen grote verschuivingen bij de verkiezingen worden verwacht. Nu levert de SPD als grootste partij de burgemeester. Dat is op dit moment Franziska Giffey. Zij regeert samen met de Groenen en Die Linke.

De verwachting is dat de CDU de grootste wordt, maar wie schuift er aan? Van de FDP is het de vraag of die de kiesdrempel haalt. De rechtspopulistische AfD is niet welkom. Dus zal naar alle waarschijnlijkheid de bestaande coalitie aanblijven. Als de Groenen als grootste uit de bus rolt, mogen zij de burgemeester leveren. Dan verandert er toch iets. Maar de chaos blijft.