EU moet Oekraïne geen snelle toetreding meer voorspiegelen
Premier Mark Rutte zei het al eerder tegen de Oekraïense president Volodimir Zelenski: Er bestaat geen sneltreinprocedure om lid van de Europese Unie te worden. Ook andere EU-lidstaten lijken nu flink op de rem te trappen. En dat is maar goed ook.
Kort na de Russische invasie van vorig jaar februari verkondigde de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, dat Oekraïne zo snel mogelijk in de wachtkamer voor lidmaatschap van de EU plaats moest nemen. En als het aan haar lag, zou Kiev zich liever vandaag dan morgen bij de unie aansluiten. Ze stelde het land een spoedige toetreding in het vooruitzicht.
De voorzitter van de Europese Raad, Charles Michel, sloot zich bij Von der Leyen aan. „Kosten noch moeiten zullen worden gespaard om onze belofte zo spoedig mogelijk in realiteit om te zetten.” Von der Leyen liet het niet alleen bij woorden, maar maakte ook diverse keren persoonlijk haar opwachting bij Zelenski. Het tweetal prees Kiev ook herhaaldelijk voor de vorderingen die het maakt om aan de voorwaarden voor toetreding tot de EU te voldoen. In juni vorig jaar kreeg Oekraïne al ongebruikelijk snel de status van kandidaat-lidstaat.
Vrijdag gaan Michel en Von der Leyen, in gezelschap van vrijwel de voltallige Europese Commissie, opnieuw in Kiev op bezoek om met de Oekraïense president te overleggen. EU-lidmaatschap van het door oorlog geteisterde land staat vanzelfsprekend hoog op de agenda.
Na afloop van die top moet, zoals gebruikelijk, een slotverklaring worden uitgebracht. Oekraïne had, samen met Von der Leyen en Michel, gehoopt op een concreet tijdpad voor toetreding tot de EU in dat document. De Oekraïense premier Denis Sjmihal sprak vorige week al optimistisch over een periode van twee jaar.
Die toezegging zal er niet komen. Want een grote groep EU-landen, waaronder Nederland, is niet te spreken over de voortvarende manier waarop EU-kopstukken als Von der Leyen en Michel Oekraïne de unie proberen binnen te loodsen. Volgens ingewijden zal de slotverklaring wel complimenten bevatten voor de inspanningen die Oekraïne zich getroost om aan de voorwaarden voor toetreding te voldoen, zoals bijvoorbeeld het bestrijden van corruptie. Maar voor het overige moet Kiev alle stappen doorlopen die noodzakelijk zijn voor lidmaatschap, net als elke andere kandidaat-lidstaat. De praktijk heeft bewezen dat daar heel wat meer dan twee jaar voor nodig is.
Hoewel het politieke signaal dat Von der Leyen en Michel richting Oekraïne over toetreding afgaven begrijpelijk is, is het wel te hopen dat zij deze terechtwijzing van de lidstaten serieus nemen. Het is niet alleen onrealistisch, maar ook oneerlijk om Kiev steeds voor te spiegelen dat snelle toetreding in het verschiet ligt. Daar is het land bepaald niet mee gebaat. En uiteindelijk de Europese Unie ook niet, want daarmee komt de geloofwaardigheid van Brussel in het geding.