Het plan moet het Europese tegenwicht vormen voor de zogeheten Inflation Reduction Act (IRA), het pakket belastingvoordelen en subsidies waarmee president Joe Biden de Amerikaanse industrie steunt om de groene transitie te versnellen. Omgerekend gaat dat om 340 miljard euro steun. De commissie stelt onder meer voor om tijdelijk, tot 31 december 2025, de Europese staatssteunregels te versimpelen zodat de EU-landen ook geld in de vergroening van hun eigen industrieën en technologieën kunnen pompen.

Ook wil het dagelijks EU-bestuur daar meer geld uit bestaande EU-potjes voor gebruiken, te beginnen met 250 miljard euro. Alles met het oog op het helemaal ‘klimaatneutraal’ maken van Europa in 2050. Op de langere termijn denkt de commissie aan het opzetten van een Europees Soevereiniteitsfonds, een nieuw fonds voor investeringen in opkomende technologieën, aldus Von der Leyen.

Niet alleen het Amerikaanse industriebeleid vraagt om een Europees antwoord, Brussel heeft ook last van de staatssteun die China zijn bedrijfsleven geeft. Daarnaast is de EU sterk afhankelijk van essentiële grondstoffen als lithium uit China die nodig zijn voor bijvoorbeeld batterijen, halfgeleiders en medische hulpmiddelen. Er komen daarom maatregelen om de Europese winning, verwerking en recycling van dergelijke grondstoffen te bevorderen.

De EU-leiders hadden de commissie eind vorig jaar gevraagd een strategisch plan te presenteren om het Europese concurrentievermogen en de productiviteit te vergroten. De Europese industrie en grote bedrijven worden hard geraakt door de hoge energieprijzen. De regeringsleiders vrezen dat Europese ondernemingen, gelokt door de „grote pot geld”, zoals premier Mark Rutte het in december na de EU-top noemde, naar de Verenigde Staten zullen uitwijken.