Rutte forceerde uithollen leger
Premier Rutte heeft toenmalig defensieminister Hans Hillen (CDA) eind 2010 al enkele weken na diens aantreden gedreigd met ontslag, omdat hij probeerde onder de afgesproken defensiebezuinigingen uit te komen.
Dat onthulde Hillen zaterdag in NRC.
Bij zijn aantreden gaf Nederland nog maar 1,4 procent van het bbp uit aan het leger. Dat was al fors minder dan de met de NAVO afgesproken norm van 2 procent.
Om die reden werkte Hillens voorganger, CU’er Van Middelkoop, aan scenario’s om de defensie-uitgaven verder op te vijzelen. Eén van de opties die hij liet uitwerken, voorzag echter in een mogelijke bezuiniging van nog eens 1,5 miljard wanneer dat vanwege de kredietcrisis en de recessie van destijds noodzakelijk mocht zijn.
In de coalitieonderhandelingen die volgden op de Tweede Kamerverkiezingen van 2010 kwamen VVD, CDA en PVV uiteindelijk uit op een sanering van nog 1 miljard.
Toen Hillen zijn eerste Defensiebegroting moest verdedigen, probeerde hij daar echter onderuit te komen. Het kwam hem op een woedend telefoontje van Rutte te staan, die hem toebeet: „Stuur die brief maar naar de koningin. Ik accepteer dit niet”, aldus Hillen zaterdag in NRC.
Rutte heeft later in zijn carrière nog een keer een doorslaggevende rol gespeeld bij het versoberen van de uitgaven voor de krijgsmacht, zo blijkt uit NRC. Dat gebeurde in 2014, na de annexatie van de Krim door Rusland en de ramp met de MH17.
De NAVO organiseerde destijds een top in Wales, waar de norm van 2 procent van het bbp opnieuw werd bevestigd. In het slotcommuniqué spraken de lidstaten uit dat hun uitgaven zich de komende tien jaar zouden bewegen „in de richting van 2 procent van het bbp”. Onder dat stuk staat ook Ruttes handtekening.
Na het topberaad werd de Nederlandse Defensiebegroting echter amper opgeplust. Volgens deelnemers aan de Nederlandse delegatie concludeerde Rutte al op de terugreis dat er als gevolg van het communiqué niets hoefde te veranderen.
In reactie op de bevindingen van NRC zegt een anoniem VVD-Kamerlid tegen de krant dat Rutte nu eenmaal geen man van principes is. Die uitspraak verwijst ernaar dat zijn handelswijze botst met wat hij in 2010 en 2012 in verkiezingscampagnes zei. Toen keerde hij zich als VVD-leider tegen lagere defensieuitgaven.
