De zondag te houden Palestijnse verkiezingen vormen hooguit een eerste stap naar de vervulling van de vredeswens. Als Mahmud Abbas, alias Abu Mazen, de touwtjes in handen krijgt, zou dat een stap in de goede richting kunnen betekenen. Hij sprak zich als interim-leider al uit tegen het vrij dragen van wapens in de zogeheten bezette gebieden. Daar komt bij dat hij inmiddels een extreme politieke tak van de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie al-Fatah -bekend onder de naam Doodsbrigade- ontmantelde. Abbas bekende openlijk dat de discipline ontbreekt in de Palestijnse veiligheidsdienst en dat die in een chaotische staat verkeert.

Dat Abbas in de jaren ’70 in Moskou promoveerde op het thema ”De andere kant: de geheime betrekkingen tussen de nazi’s en de zionistische beweging” zijn de meeste mensen vergeten. Dat mag ook wel. Zo’n thema lag de Oost-Europese communisten in die tijd goed. Maar de ouder en wijzer geworden kandidaat herriep de inhoud van dat ’wetenschappelijk’ werk. Verder keurde hij in zijn verkiezingscampagne het gebruik van wapens af in de strijd voor Palestijnse onafhankelijkheid.

Bij het beantwoorden van de vraag of de verkiezing van Abbas gunstig is voor de voortgang van het vredesproces hangt echter veel af van de mate waarin een aantal strijdbare moslims zijn gezag aanvaardt. Dat is lang niet zeker. In september 2003 trad hij af als premier omdat hij onvoldoende steun van het parlement genoot. Op zondag 14 november 2004 betrad de politicus de in Gaza voor de rouwplechtigheid bij de dood van Arafat opgezette tent. Gewapende mannen drongen de ruimte binnen, schreeuwden „nee” tegen Abbas en begonnen in de lucht te schieten. Twee leden van de Palestijnse veiligheidsdiensten kwamen om het leven. Het is in Israël een publiek geheim dat een land als Iran Abbas niet moet. Net zo min als de Libanese sjiitische Hezbollah-partij.

Daar komt bij dat de kandidaat zich bij voorbaat al in diverse bochten moet wringen. Zijn uitspraak na een Israëlische tankbeschieting in het noorden van de Gazastrook over Israël als „de zionistische vijand” bleek onverwacht fel. Abbas zegde bovendien zijn bezoek aan Oost-Jeruzalem af. Omdat hij zich daarbij door Israëlische militairen zou moeten laten begeleiden. Hij wil niet met Israëlische militairen gezien worden.

Dat alles belooft nog niet alleen goeds voor de toekomst. Niet Israël vormt op dit ogenblik het grote probleem bij de vraag of vredesonderhandelingen zullen slagen. De primaire kwestie is of de Palestijnen zich willen laten regeren. Verkozen worden betekent in de Palestijnse context niet tegelijk erkenning en gezag ontvangen. De PvdA-europarlementariër Mastenbroek zal de verkiezingen als waarnemer bijwonen. In één ding heeft zij bij voorbaat volstrekt gelijk. „Het Palestijnse leiderschap heeft geen ongelooflijk democratische traditie.”