De sterke stijging is vooral te zien onder jongvolwassenen en studenten. „Toenemende maatschappelijke zorgen of prestatiedruk zouden hier een rol kunnen spelen”, zegt programmahoofd epidemiologie Annemarie Luik. „Ook bij mensen die in een stad wonen zien we een sterkere stijging in psychische aandoeningen, al is onduidelijk wat oorzaak of gevolg is.”

De coronapandemie lijkt geen invloed te hebben gehad op de toename, aldus het instituut. De stijging begon al voor de coronacrisis uitbrak. „In een eerdere studie van het VUmc naar de effecten van covid-19 op de psychische gezondheid van mensen konden we zien dat de pandemie een tijdelijke toename van gevoelens van somberheid of angst veroorzaakte, maar geen invloed heeft op de klinische diagnoses van psychische aandoeningen,” zegt Margreet ten Have, projectleider NEMESIS.

In het afgelopen jaar had 15 procent van de Nederlanders een angststoornis, 10 procent een depressieve stoornis en 7 procent een stoornis in het gebruik van alcohol of drugs. Bij een stoornis in het gebruik van middelen gaat het om de gevolgen die mensen ervaren doordat ze drugs of alcohol gebruiken, bijvoorbeeld tekortschieten op werk, tijdens studie of thuis. Ruim 3 procent had ADHD.

Van de mensen die het afgelopen jaar een psychische stoornis hadden, had 42 procent er twee of meer. Vooral jongvolwassenen (jonger dan 35 jaar), alleenstaanden, werklozen en arbeidsongeschikten, mensen met een lager inkomen en mensen die in een stad wonen hebben hier vaker last van, aldus het Trimbos-instituut.

Bijna de helft van de Nederlanders (48 procent) heeft ooit een psychische aandoening gehad. Volgens het Trimbos-instituut hadden deze mensen niet alleen psychische klachten, maar voldeden zij ook aan de criteria voor een diagnose.

NEMESIS is een grootschalige, langlopende studie van het Trimbos-instituut naar psychisch welzijn, gezondheid en levenservaringen van Nederlandse volwassenen, in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.