Nieuwe Duitse regering heeft christelijk karakter: „Er is op deze aarde geen stad waar we voor altijd thuis kunnen zijn”
Een oud-militair, een slager en een elektronica-ondernemer. De nieuwe Duitse regering, die dinsdag van start is gegaan, is veelzijdig. Maar ook christelijk en conservatief.
„Als christen geloof ik in de waarheid van Hebreeën 13:14, waar Paulus zegt dat er geen stad op deze aarde is waar we voor altijd thuis kunnen zijn. Daarom kijken we reikhalzend uit naar de stad die voor ons wordt gebouwd in de hemel.” Die uitspraak deed bondskanselier Friedrich Merz vorig jaar op de Katholikentag in Erfurt.
Over de discussie of de ”C” in de partijnaam CDU nog passend is, zegt de rooms-katholieke Merz: „De ”C” geeft ons oriëntatie, stabiliteit en nederigheid en de ”C” bevat de wetenschap dat we in deze wereld alleen de voorlaatste antwoorden geven en niet de definitieve.”
Ook veel van de in totaal tien CDU/CSU-ministers verklaren belijdend christen te zijn. Het christelijk geloof is volgens de rooms-katholieke CSU-minister van Binnenlandse Zaken Alexander Dobrindt (54) het „fundament van onze politiek”. Dobrindt was ook tegenstander van de invoering van het homohuwelijk. Alois Rainer (60), de CSU-minister van Landbouw, die lange tijd slager was, is eveneens rooms-katholiek.
Joodse familie
Van de nieuwe buitenlandminister Johann Wadephul (62) –een oud-militair die als plaatsvervangend CDU-fractievoorzitter al verantwoordelijk was voor de buitenland- en veiligheidspolitiek van de partij– is bekend dat hij evangelisch-luthers is. Ook CDU-minister van Economische Zaken en Energie Katherina Reiche (51) is protestants.
In de ministersploeg zitten ook verschillende pleitbezorgers van de bescherming van het ongeboren leven. Een van hen is de rooms-katholieke CDU-minister van Volksgezondheid en juriste Nina Warken (45). Abortus is „geen normale medische behandeling”, aldus Warken. „Het beëindigt een uniek, individueel menselijk leven.”
Met de in Nederland geboren Karin Prien (59) krijgt Duitsland ook de eerste vrouwelijke minister van Joodse afkomst. Prien gaat namens de CDU het ministerie van Onderwijs en Familiezaken leiden. Hoewel ze uit een Joodse familie komt, beschouwt ze zichzelf als niet-religieus.
De meeste van de zeven SPD-ministers zijn rooms-katholiek of –zoals de populaire minister van Defensie Boris Pistorius– niet-confessioneel. Alleen van vicekanselier en minister van Financiën Lars Klingbeil (47) –die tot de rechtsere vleugel van de partij behoort– is bekend dat hij protestant is. Al is hij naar eigen zeggen „geen klassieke kerkganger”.
Mediamarkt
Vanuit de meer progressieve vleugel van de CDU klinkt het verwijt dat de eigen ministersploeg een „uiterst conservatieve club is, zoals niet is voorgekomen in de periode van Adenauer tot Merkel”.
Geheel onterecht is dat niet. Met het aantreden van de nieuwe regering lijkt het tijdperk van voormalig bondskanselier Angela Merkel namelijk definitief voorbij. Geen van haar CDU-ministers zit nog in het huidige kabinet. Alleen CSU-minister van Binnenlandse Zaken Dobrindt diende onder haar.
Anders dan de afgelopen jaren gebruikelijk was, legt Merz ook veel minder nadruk op een evenredige vertegenwoordiging en gendergelijkheid. Nog altijd heeft de CDU/CSU meer mannen dan vrouwen in de gelederen.
De regeringsleider stelt zijn vertrouwen bovendien niet alleen op staatspolitici met veel ervaring. Een nieuwkomer is bijvoorbeeld Karsten Wildberger, de nieuwe minister voor Digitalisering. Hij was voorheen directeur van Ceconomy AG, waar hij met succes verantwoordelijk was voor de herstructurering van de elektronicaketens Mediamarkt en Saturn.
Schulden
Ook wat betreft de inhoud vaart Merz een andere koers dan Merkel. De oud-bondskanselier gold destijds als sociale CDU’er, terwijl de nieuwe regeringsleider een conservatiever beleid nastreeft. Dat is het gevolg van een reeks dodelijke aanslagen door uitgeprocedeerde asielzoekers. Merz pleitte voor een harde lijn door de grenzen voor iedereen zonder geldige papieren praktisch te sluiten.
Grenscontroles blijven er, maar de belofte om elke asielzoeker te weigeren moest hij bij de coalitieonderhandelingen afzwakken. Over het grondrecht op asiel wilden de sociaaldemocraten niet onderhandelen.
Daarnaast staat het kabinet voor de zware opgave om de kwakkelende Duitse economie aan te jagen. Merz verklaarde zich altijd een tegenstander van het loslaten van de schuldenrem, een grondwettelijk verbod op het maken van te veel schulden. Maar nog geen twee weken na de verkiezingen kondigde de CDU/CSU samen met de SPD het grootste pakket staatsleningen in de Duitse geschiedenis aan. Geld dat onder meer wordt geïnvesteerd in defensie en infrastructuur.
Frankrijk
Die toezeggingen zetten Merz onder grote druk. Leden van de jongerentak schreven hem recent een brief. Daarin stond: „Meneer Merz, wij geloofden in uw politieke leiderschap en hebben voor u gevochten. Maar nu stellen wij de vraag waarvoor. Voor een CDU die zich onderwerpt aan de linkse mainstream?”
De kanselier moet dus op zijn tellen passen, maar hij toonde zich maandag optimistisch: „Ik heb er alle vertrouwen in dat de partijen zullen slagen ons land te besturen met kracht, planning en vertrouwen.”
Wat het waard is, moet blijken. De regeringsleider gaat in ieder geval voortvarend te werk. Kort na zijn beëdiging zei hij er alles aan te zullen doen om de stemmen op de uiterst rechtse AfD terug te winnen. Die partij werd bij de verkiezingen eerder dit jaar tweede partij en is vorige week door de binnenlandse veiligheidsdienst als extremistisch bestempeld.
Merz kondigde tijdens de verkiezingscampagne ook aan dat hij van Duitsland weer de leider van Europa wil maken. De eerste stappen daarvoor zet de bondskanselier woensdag. Dan reist hij naar Frankrijk en Polen voor ontmoetingen met de Franse president Emmanuel Macron en de Poolse premier Donald Tusk.
