Dat de stappen van de EU tegen de twee grote techbedrijven voor beroering zorgen, is op zich niet vreemd. Het gaat bepaald niet om zakgeld. Vorige week maakte de EU bekend dat Meta, moederbedrijf van onder meer Instagram en Whatsapp, 200 miljoen euro aan Brussel moet betalen en Apple maar liefst 500 miljoen euro. De reden: beide bedrijven overtreden Europese wetten.

Ze houden zich niet aan de regels die de EU heeft opgesteld om te voorkomen dat techgiganten hun macht misbruiken. Die regels zijn vastgelegd in de Digital Markets Act (DMA), een wet die in mei 2023 in werking trad.

Persoonsgegevens

Meer specifiek: Meta gaf klanten de keuze tussen een betaald maandelijks abonnement zonder advertenties en een abonnement waarbij gebruikers toestemming geven voor het gebruik van hun persoonsgegevens. Dat mag niet.

Apple wordt ervan beschuldigd dat ontwikkelaars van apps niet de kans krijgen om consumenten over aanbiedingen te informeren buiten de App Store om. Ook dat is verboden. Inmiddels hebben de twee bedrijven hun leven gebeterd, maar bepaald niet van harte.

Dat de techreuzen en ook de Amerikaanse overheid de Europese regels onzin vinden, is bepaald geen geheim. Het Witte Huis noemde de boetes recent „een vorm van economische afpersing die niet kan worden getolereerd”. En omdat de boetes op een moment komen waarop er grote economische spanningen bestaan vanwege de eerdere dreigementen van Trump, is de verleiding groot om een verband te zien.

Regering-Biden

Is dat er? Nee, maar binnenkort misschien wel. Eerst dat nee. De maatregelen van de EU hebben een jarenlange voorgeschiedenis. Dit zijn de eerste boetes op grond van de DMA, maar al eerder kregen technologieconcerns uit de VS te maken met zware sancties. Zo moest Apple vorig jaar 1,8 miljard euro afdragen vanwege machtsmisbruik, en betaalde Meta 800 miljoen vanwege het voortrekken van de eigen advertentiedienst bij gebruikers van sociale media.

Apple moest vorig jaar 1,8 miljard dollar afdragen vanwege machtsmisbruik

Dat gebeurde dus tijdens de regering van president Biden, toen er nog geen sprake was van grote handelsconflicten. Dat het om Amerikaanse bedrijven ging en gaat, komt niet doordat Europa zich specifiek op ondernemingen uit de VS richt, maar doordat de techreuzen grotendeels uit dat land komen. De EU zegt daarom terecht dat de boetes losstaan van onderhandelingen over invoerheffingen.

TikTok

De Amerikanen kijken daar echter heel anders tegen aan. Niet alleen het Witte Huis, maar ook de betreffende bedrijven, beweren dat de opgelegde miljoenenboetes wel degelijk te maken hebben met de dreigende handelsoorlog. Zo stelt Meta dat de Europese Commissie succesvolle Amerikaanse bedrijven probeert te benadelen, terwijl Chinese en Europese bedrijven geen strobreed in de weg wordt gelegd.

Meta stelt dat de Europese Commissie succesvolle Amerikaanse bedrijven probeert te benadelen

Dat laatste is overigens aantoonbaar onjuist, want Brussel doet inmiddels ook onderzoek naar het Chinese Bytedance, de eigenaar van het bekende platform TikTok.

Ook Apple noemt de Europese aanpak oneerlijk. Het bedrijf zegt heel veel te hebben gedaan om te voldoen aan de nieuwste wetgeving, maar vindt dat de EU de doelstellingen telkens verandert. Volgens Apple is dat niet in het belang van de consumenten, terwijl die juist moeten worden beschermd door de strenge regels.

Appels met peren

Samengevat: Europa zegt terecht dat de twee opgelegde boetes niets te maken hebben met de invoerheffingen van Trump. Die twee zaken aan elkaar koppelen is een vergelijking van appels met peren. De president en de Amerikaanse techbedrijven accepteren die verklaring echter niet.

Vanuit hun gezichtspunt kan dat slim zijn. Tot nu toe beweert de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, dat er niet valt te onderhandelen over de regels in de EU, maar het is de vraag of dat zo blijft als de VS de druk opvoeren.

Wat gaat Brussel doen als Trump binnenkort een keiharde eis op tafel legt: meer ruimte voor bedrijven als Apple en Meta of hoge invoerrechten op de export naar de VS? Het is absoluut denkbaar dat Europa dan toch water bij de wijn gaat doen. Waardoor Apple en Meta, appels en peren ten spijt, zouden profiteren van het spel van economische willekeur dat president Trump speelt.