Eeuwenlang vond de opvoeding in Nederland plaats binnen een christelijke cultuur. Wie vandaag kinderen bij de Bijbel wil opvoeden, heeft wat uit te leggen. Basisschooldirecteur Dirk van Elzelingen (betrokken bij BewustGezin) Margreet van den Berg van ”Geloof in het gezin” over de kern waar het om gaat.

Sinds de jaren zestig van de twintigste eeuw hebben er grote veranderingen in het traditionele gezin plaatsgevonden. De democratisering en de roep om inspraak in de samenleving weerspiegelde zich in de gezinsverhoudingen. Kinderen werden mondig. En het eenoudergezin rukte op.

”Zeven kinderen en een orgel” is een uitdrukking die verwijst naar de gereformeerde verzuiling van voor de oorlog. Bij die wereld hoorde een groot gezin. Rooms-katholieken wisten dat zevental vaak nog te overtreffen, ook al bevonden ze zich in een wereld van armoede en industrialisatie.

Hooggestemde huwelijksidealen worden lang niet altijd in praktijk gebracht. De geschiedenis kent tal van voorbeelden van slechte huiselijke relaties. In de achttiende eeuw zien we de rol van de vrouw groter worden: ze weet zich binnen het huwelijk te emanciperen. Tegelijk komt er een proces van verburgerlijking van het gezin op gang.

De Reformatie in de 16e eeuw was een geestelijke beweging waarin diep werd nagedacht over de verhouding tussen God en mens. Tegelijk veroorzaakte die Reformatie een seksuele revolutie: trouwen werd de nieuwe norm, het gezin de door God gewilde samenlevingsvorm.

De Gouden Eeuw veroorzaakte een nieuwe dynamiek in het gezin. Veel vaders bevonden zich maandenlang op zee als koopvaarder, visser of soldaat. Moeders kregen daardoor veel bewegingsvrijheid. Kinderen waren kwetsbaar: velen stierven op jonge leeftijd aan de pest. In het verdriet boden dominees troost.