Ds. M. C. Tanis (1929), emeritus christelijk gereformeerd predikant: Ik was net zestien toen Rotterdam werd bevrijd. Mijn vader had een levensmiddelenzaak. We keken op de Rotterdamse Schie. Ik weet nog dat ik riep: „Vader, we zijn bevrijd!”

Nederland herdenkt vanavond alle burgers en militairen die sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in oorlogssituaties zijn overleden. Om 20.00 uur vanavond zijn veel Nederlanders twee minuten stil. Zelfs op Schiphol gaan de motoren even uit.

Zo’n 2400 Canadese scholieren tussen de 14 en 17 jaar herdachten gisteren in Groesbeek hun landgenoten die in de Tweede Wereldoorlog in Europa zijn gesneuveld. „Ik word verdrietig als ik al die witte kruisen zie.”

De Wageningers moesten in oktober 1944 voor de tweede keer evacueren. In de meidagen van ’40 was het maar voor een week. Nu duurde het tot de bevrijding in mei 1945. In die lege stad konden de Canadezen met de Duitsers de overgave regelen.

Met een stengun op zijn borst stond hij erbij toen NSB’ers na de bevrijding uit hun huis werden gehaald. Ds. P. van Zonneveld was waarschijnlijk de jongste verzetsstrijder van Bussum. In de daaropvolgende jaren moest hij zelf tweemaal capituleren.

Koningin Wilhelmina staat begin 1945 te trappelen om naar Nederland terug te keren. Ze wil aan de slag om een nieuw Nederland te scheppen. Een Nederland van verzetshelden en Engelandvaarders.

„Voedseldroppings waren meer een teken van hoop dan dat de Nederlandse magen erdoor gevuld werden.” Dat zegt Hagenaar G. H. Verweij, die als jongen van 14 meehielp het gedropte voedsel bij elkaar te zoeken.

Drie gezinnen op een terp, een paar andere op een zolder en in bietenschepen. Ze waren met hun vee de enige levende wezens in en rond Wieringerwerf nadat de Duitsers de dijk opbliezen. De polder stroomde onder. Zinloos geweld, kort voor Bevrijdingsdag.

Niemandsland. Even waren de bevrijders in Renswoude en Ederveen geweest. Na hun vertrek kwamen de Duitsers terug. De situatie werd steeds onduidelijker. En onveiliger.

In de schuilkelder op de boerderij in Appel, vlakbij Nijkerk, maakte ze tijdens de bevrijding vanaf 17 april 1945 benauwde momenten mee. Woutera Daniëls-Kraay: „Achter elkaar vlogen de granaten over.”