Uitleg: Larfje lust pap van plastic

Het onderzoeksteam onder leiding van Federica Bertocchini publiceerde hierover dinsdag een artikel in het wetenschappelijke tijdschrift Current Biology.

Waarvan leven larven van de grote wasmot gewoonlijk?

De grote wasmot (Galleria mellonella) legt zijn eitjes in de raten van honingbijen. Zodra de eitjes uitkomen, is het kostje van de larven gekocht. Onbelemmerd kunnen ze zich tegoed doen aan de bijenwas.

Hoe ontdekte Bertocchini dat de larve ook plastic lust?

De onderzoeker ontdekte de eigenschap terwijl ze daar eigenlijk niet naar op zoek was. Ze had de larven aangetroffen in haar bijenkast en deed ze in een plastic zak. In korte tijd verschenen er tal van gaten in de zak: de larven vraten zich gewoon een weg naar buiten.

Lijkt plastic dan zoveel op bijenwas?

Bijenwas is net als plastic een polymeer. Elk molecuul is een streng van aan elkaar gekoppelde kleinere moleculen, zogeheten monomeren. De plasticsoort polyetheen (PE) lijkt erg op een stof in bijenwas die de larven nodig hebben om de vetachtige deeltjes uit bijenwas te kunnen verteren.

Hoe denken de wetenschappers de larve in te zetten in de strijd tegen plastic afval?

Gewoonlijk duurt het in de natuur tientallen jaren voor polyetheen door bacteriën is afgebroken. Uit vervolgexperimenten bleek dat de larven in relatief hoog tempo plastic eten. Tijdens experimenten hadden 100 larven binnen 12 uur al 92 milligram plastic weggewerkt. Ze maken van het plastic de kleurloze vloeistof etheenglycol, oftewel antivries.

De larven gebruiken hiervoor een nog onbekend enzym. Het team van Bertocchini hoopt het enzym op te sporen en op industriële schaal na te maken, zodat op grote schaal polyetheen kan worden afgebroken tot etheenglycol.

Hoever zijn de onderzoekers daarmee?

Hoewel de larve het plastic veel sneller verteert dan bacteriën, blijft het een traag proces. Honderd larven doen er honderd dagen over om een tas van polyetheen van 20 gram volledig te verteren tot etheenglycol. Het is daarom voorlopig altijd beter om het plastic in te zamelen en dat vervolgens te recyclen of te verbranden.

Wat wordt er allemaal van polyetheen gemaakt?

Onder andere plastic flesjes, plastic zakjes, verpakkingsfilm, mantels van elektrische kabels, water- en gasleidingen en technische vezels zoals fleece-achtige textiel. Polyetheen wordt ook gebruikt voor het maken van gas-, drinkwater- en rioolwaterleidingen.

Beginnen de larven straks spontaan aan onze fleecetrui?

Nee, sowieso is de ene plastic de andere niet. Bovendien houden de larven hun voorkeur voor bijenwas. Ze zullen echt niet uit zichzelf beginnen aan een fleecetrui of aan verpakkingsmateriaal in de supermarkt. Ze moeten daartoe worden gedwongen in laboratoriumomstandigheden.

Het onderzoek is echter wel van groot belang. Als het team van Bertocchini het enzym vindt, biedt dat nieuwe kansen om de wereldwijde plasticafvalberg te decimeren.

Uitleg: Larfje lust pap van plastic

Wetenschap & techniek

RD.nl in uw mailbox?